Günümüzde Miras Taksimi

Babam vefat etti. İki erkek, bir baba bir kız kardeşi, bir de ana bir kız kardeşi ile üvey anne var.
Aradan birkaç yıl geçti ve miras taksim edilmedi. Üvey anne de vefat etti. Üvey annenin babamdan önceki eşinden bir erkek evladı var. Üvey anne sağlığında mirası kanunen almak istediğini beyan etmişti. Oğlu ve kızı da aynı şeyi talep ettiler.
Biz de "Size bir kez şer'an almanızı teklif ederiz; sonra aynı şeyi bir daha sormayız, cezasını siz çekersiniz" dedik. Kanunen almakta ısrarlı davrandılar. Mirastan bir arsa satıldı. Arsanın tapusu yoktu. Yani kanunen bir miras almaları sözkonusu olamazdı. Ancak biz, onların talebini dikkate alarak onların payını şeriate göre değil, mer'i kanunlara göre verdik.
Sonra iki mesele çıktı:
a) Bu mal resmi bir mal olmayınca, biz bunu onların isteği üzerine de olsa, kanuna göre pay etmekle günaha girdik mi? Aslında kendi hissemizden onlara vermiş olduk; fakat gönül rızasıyla değil, hibe olarak değil.
b) Onlar kanuna göre alınca baba bir kız kardeşimizin hissesini verecekken yine mesele ile karşılaştık. Kız kardeşimizin hissesini, iki mirasçının hissesi kanuna göre verildikten sonra geriye kalan maldan mı hesap edeceğiz, yoksa herkes şeran alsaydı kendisine isabet eden paya göre mi vereceğiz? Kendisi nasıl verirseniz verin diyor. Yani hakkım ne ise onu verin, ne fazlasını ne eksiğini diyor.
Mesela: Herkes şer'an alsaydı, bu arsanın parasından iki erkek kardeşe 200 milyon, kız kardeşe de 100 milyon düşecekti. Fakat ötekiler kanunen alınca biz erkek kardeşlere 160'ar, kıza da 80 milyon verdik. Öteki mirasçıların aldığını gasp sayıp, geriye kalan malı 2 erkek bir kız arasında şer'an mı taksim edeceğiz, yoksa kız doğrudan doğruya 100 milyonunu mu alacaktı? Bu durumda erkekler de 150'şer milyon alacak. Az malda önemli değil ve helalleşilebilir ama henüz satılmayan ve paylaşılmayan miras var.

Cevap:

Müslümanın mirası Kur'an'da ve Sünnette açıklanan şekilde pay edilir. Tapulu olmayan ve yürürlükteki kanunlara göre mahkeme yoluyla talep edilmesi mümkün olmayan mallar İslam'a göre taksim edilir ve herkese hakkı ne ise verilir. Ortada bir mecburiyet olmadığı halde bir kimseye -dine göre- hakkı olmayanı vermek, diğerini de hakkından mahrum etmek caiz olmaz.
Anlatılan meselede vefat eden şahsın mirası 40'a bölünür, 1/8'i karısına (üvey anaya), 14'er iki oğula, 7 hisse de baba bir kız kardeşe verilir. Ana bir kız kardeş miras alamaz; çünkü bu kız, ölen adamın kız değil, üvey ananın başka adamdan olma kızdır. Üvey ananın gerek son kocasından düşen ve gerekse başka şekillerde edindiği mal, kendinden doğan çocuklar arasında paylaştırılır (yani bu ayrı bir meseledir).
Üvey ana ve çocuklar kanuna göre paylaşmada ısrar ederlerse ona (mahkeme yoluyla alma imkanına sahip bulunduğu mallardan) hissesi verildikten sonra geriye kalan, çocuklar arasında şer'î ölçülere göre paylaştırılır. Yani geri kalan mal beşe bölünür; ikişer hisse oğullara, bir hisse de baba bir kıza verilir. Mirasçılar böyle bir taksime razı oldukları takdirde laik düzenin kanunları onları, yürürlükteki kanuna göre taksim etmeye zorlamaz.