Soru-(496) Sağlam ve sağlığa zararsız atık malı-ürünü almak ve satmak

Sağlam ve sağlığa zararsız atık malı-ürünü almak ve satmak

Soru:
Hocam, bir bakkal arkadaşım soruyor:
Çerez fabrikasında çalışan bir Türk arkadaş bana bazen birkaç çuval çerez getirip, toptan fiyatından daha ucuza veriyordu. Ben de ucuza aldığım için, yine ucuza satarak sürümden kazanıyordum. Sonra bu arkadaşın, kardeşi ile araları bozuldu. Kardeşi gelerek bana "o sana, iş yerinden çaldığı malları getiriyor" dedi. Ben de durumu tahkik etmek için kendisine sordum. O da "Çalmıyorum, bunlar tahlil için laboratuvara gönderiliyor, getirip götürme işini ben yapıyorum. Tahlilden çıkan ürünleri, prensip olarak çöpe atmamız isteniyor. Ben çöpe atmıyorum, sana satarak para kazanıyorum."

Bakkal arkadaş şöyle bir soru da sormuş. "Eğer fabrika sahibi senin bunları dışarıya sattığını bilirse ne yapar?"

Adamın cevabı şöyle: "Bundan hoşlanmaz, buna izin vermez. Çünkü bunları çöpe atmamı istiyor. Ben tahlile götürüyorum ve sonuçlar iyi çıkıyor. Zaten sonucunda sağlığa zararlı bir şey çıkacak olsa, bize onlar geri vermez kendileri imha ederler. Kurallar böyle."

Bize anlatılan mesele böyle. Eğer anlattıkları gibi ise:

1. Aracı arkadaş çerez çuvallarını satıp para kazanabilir mi? Bu kazandığı para helal olur mu?
2. Bakkal arkadaş, kendisine gelen ucuz çerezleri, menşeini araştırmadan veya bu şekilde araştırarak, alıp satabilir mi?
3. Eğer şimdiye kadar yaptıkları işlem mahzurlu idiyse şimdiden sonra ne yapmaları icap eder.

Cevap:
Kardeşi hakkında bakkala ihbarda bulunan kişi, daha önce bunu yapmayıp da araları bozulunca yapmakla kendisinde karakter bozukluğu bulunduğunu göstermiş oluyor.
Bakkal satın aldığı malların sağlığa zararlı veya çalıntı gibi başkalarının hakkı olduğunu bilirse bunu alıp satamaz.
Anlatılan olayda hırsızlık yok. Mal sağlığa zararlı değil. Bakkal bunları alıp satabilir.
Fabrikada çalışan kişi kendisine emanet edilen bir vazifeyi eksik yaptığı, talimata uymadığı için hukuk ve ahlak bakımından sorumlu olur. Kesinlikle sağlığa zararlı olmayan bir nesneyi, israf ve zayi olmasın diye çöpten alıp kullanmak, satmak caizdir. İşçi, ürünü çöpe attıktan sonra bir yolunu bulup oradan alsa, aldırsa sakınca ortadan kalkabilir.