Soru-(445) Veda Hutbesinde geçen kölelikle ilgili ifadeler

Veda Hutbesinde geçen kölelikle ilgili ifadeler

Soru:
Babasından başkasına soy (neseb) iddiâsına kalkışan soysuz, yahut efendisinden başkasına intisâba yeltenen nankör, Allah'ın gazabına, meleklerin lânetine ve bütün müslümanların ilencine uğrasın. Cenâb-ı Hak böylesi insanların ne tevbelerini ne de adâlet ve şâhitliklerini kabûl eder.
Yukarıdaki metin Veda Hutbesi'nden alınmıştır. Koyu renkli bölüm var iken:
1948'deki İnsan Hakları Beyannamesi ile Veda Hutbesi arasında bağ nasıl kurulabilir?

Cevap:
Kölelik yirminci yüzyılda bile kalkmadı. İslam, önce kölelerin durumunu ıslah etti, onlara insan gibi, hatta kardeş gibi davranma düzen ve ahlakını getirdi. Kölelik bir anda kaldırılamazdı, toplumun bütün zorunlu işlerinde köleler devrede idi. Bu yüzden önce kurumu ıslah etmek, sonra zaman içinde kaldırmak için tedbirler almak gerekiyordu, İslam da bunu yaptı (kaynaklarını ortadan kaldırma, zorunlu azad etme, ibadet olarak azad etme, zekat fonundan bedelini ödeyerek azad etme, kendi iradeleriyle çalışıp bedeli ödeyerek hürriyete kavuşma...). Veda hutbesindeki uyarı, kamu düzeni için o dönemde zorunlu olan bir uyarı idi; çünkü insanlar arasında, kuş ayartır gibi köle ayartma faaliyeti vardı ve bu birçok olumsuz sonuçlar doğuruyor, kamu düzenini bozuyordu.