Soru-(267) Hırsızlık fiilinin ayıplık ve günahlığı, çalmaya konu olan şeye göre değişir mi; mesela kitap çalmak?

Soru:
Hırsızlık fiilinin ayıplık ve günahlığı, çalmaya konu olan şeye göre değişir mi; mesela kitap çalmak?

Cevap:
Çalmak hırsızlıktır ve hırsızlık da dinimizde haram, geleneğimizde ayıptır, büyük bir karadır.
Çalma/hırsızlık fiilinin ayıplık ve günahlığı, çalmaya konu olan şeye göre değişir mi? Mesela kitap çalmak bazı durumlarda veya genel olarak helal/caiz olabilir mi?
Bütün durumlarda caiz olduğunu söylemek asla mümkün değildir. Kitaba sahip olan bundan yararlanıyorsa veya isteyeni yararlandırıyorsa onun kitabı çalınamaz. Kitap piyasada bulunuyor veya kiralanıyorsa, ona ihtiyacı olanın da satın almaya veya kiralamaya gücü yetiyorsa kitap yine çalınamaz; çalınırsa günah ve suç işlenmiş olur.
Ama birinde bir kitap olsa, sahibinin ona ihtiyacı olmasa, başka birinin de öğrenmek ve öğretmek için o kitaba ihtiyacı bulunsa, meşru yollardan da kitaba ulaşmak mümkün olmasa bu şartlar oluştuğunda o kitabı çalmak, yararlanmak ve işi bitince iade etmek caiz olur mu?
Bu sorunun cevabı "zaruret hali" çerçevesinde verilmelidir. Biz biliyoruz ki, zarurete düşen, ihtiyacını temin edemediği takdirde hayati tehlike içine girecek olan kimsenin -başka çare bulamadığında- muhtaç olduğu şeyi, ihtiyacı ölçüsünde gasp ederek veya çalarak elde edip ihtiyacını giderebilir. Eğer kitaba olan ihtiyaç da zaruret derecesinde ise (yani ona ulaşılamadığı takdirde fert veya topluluk önemli bir eksiklik içine düşecekse) bu takdirde o kitabın bir şekilde elde edilmesi caiz olur.