Soru-(146) Bir şirketin İslami yönden meşru olup olmadığını nasıl tesbit ederiz ?

Soru:
Bir şirketin İslami yönden meşru olup olmadığını nasıl tesbit ederiz ?

Cevap:
Anonim şirketi ve diğer kanuni şirketleri, fıkıhta bilinen şirketlerden birine benzeterek veya bu şirketlerin önemli şart ve unsurlarını alıp mezcettikten sonra kanuni şirketlere uygulayarak bu şirketlerin meşruiyetlerini tesbit girişimleri olmuş, bu maksatla birçok kitap ve makale yazılmıştır. Benim yaklaşımım farklıdır. Bana göre fıkıhtaki şirketlerin adını koyan ve rükünlerini, şartlarını, neticelerini tesbit eden ne Kitab'dır, ne de Sünnet. Bu şirketler fıkıhçıların önüne konduğunda bunlar, şer'i delillere bakarak ictihad etmişler ve bahis konusu hükümleri formüle etmişlerdir. Şimdi bizim de karşımıza kanuni şirketler konmuştur. Bunlara Kitab, Sünnet, Şeriatın mekasıdı ve zaruretler gibi delil ve kaynakların ışığında bakılacak, ya oldukları gibi meşruiyetleri tasdik edilecek, yahut da -böyle değilse- sakıncalı kısımları belirtilip bunlara (ya şirketlere, yahut da sakıncalı kısımlara) alternatif üretilecektir. Genellikle -ilke olarak, bir bütün halinde- kanuni şirketler meşrudur. Bazlarında bulunan -ya ortaklar, sermaye ve hisse senedi sahipleri, yahut da üçüncü şahıslar için- bazı sakıncaları bulunan, kötü kullanıma açık olan hususlar ise düzeltilebilir hususlardır.