Mezhebi farklı olanlar

Kâmil manada uygulanan İslam'da, dini ve mezhebi farklı olanlara tanınan haklar ve özgürlükler, bugün Batı'da, başörtüsünü ve minareyi yasaklayan, cami yapmak isteyenlere bin müşkilat çıkaran ülkelerde olandan daha fazladır ve iyidir.

Dünkü yazıda dinleri farklı olanları ve bazı kısıtlamaların sebeplerini yazmıştım. Bugün de mezhebi farklı olanlara bakalım.

Gerçek hilafetin uygulandığı dönemde Hâricîler başkaldırıp ayrılıkçılık yapınca Hz. Ali onlara şu kuralı hatırlatmıştı:

"Mescidimize gelip ibadet emek isterseniz buyurun, orası size de açıktır. Bizimle birlikte cihada (ülkemizi ve değerlerimizi koruma ve savunma mücadelesine) katılmak isterseniz buyurun, bize olan size de olur. Her ikisini de kabul etmez, biz kendi alanımızda kendi kurallarımıza göre yaşayacağız derseniz, buyurun yaşayın. Ama silaha sarılır, bize saldırmaya kalkışırsanız biz de sizi silahla yola getiririz."

Hz. Ali Cuma namazında, minberden halka hitap ederken (bizdeki ifadesiyle hutbe okurken) mescidin bir köşesinden Havâric (bir gurup Hâricî) ayağa kalkarak "Hüküm Allah'a aittir" diye bağırmaya başladılar. Hz. Ali sözünü kesti, onlara dönerek "Söz doğru ama söyleyenlerin maksadı hak ve doğru değil. Sizin mescidimize girip orada Allah'ı anmanızı, ibadet yapmanızı engellemeyiz, gücünüzü düşmana karşı bizim gücümüze eklediğiniz sürece sizi ganimetten mahrum etmeyiz, bize karşı savaşa girmedikçe de sizinle savaşmayız" dedi ve kaldığı yerden hutbesine devam etti.

Büyük İslam fıkıh alimi Serahsî (v.483/1090), yukarıdaki vakıayı aktardıktan sonra özetle şöyle diyor:

"Söz doğru, ama maksat doğru değil" derken Hz. Ali şunu kast ediyor: "Bu söz doğru, ama bunların maksadı, Muaviye ile mücadele ederken ihtilafın çözümünü (bu konudaki hükmü) hakemlere bırakmayı kabul ettiğim için beni tekfir etmektir (kâfir olduğumu ilan etmektir), bu sözü de bu maksatla tekrar edip duruyorlar; işte bu maksat yanlıştır, bâtıldır."

Hz. Ali, karşı taraf ona bunları yaptığı halde onlara "Kâfir" demiyor, "Kardeşlerimiz bize karşı cephe kurdular..." diyor, kendilerine muhalefet hakkı tanıyor, söz hürriyeti veriyor, silaha ve şiddete başvurmadıkları sürece cezalandırma yoluna gitmiyor.

Muhalifler Hz. Ali'ye açıkça "kâfir" deselerdi bu ağır bir hakaret olurdu ve hapis vb. ceza verilebilirdi, onlar bu hakareti üstü kapalı, dolaylı, ima yoluyla yaptıkları için kendilerine hakaret cezası da uygulamıyor."

Hz. Ali devlet başkanı, siyasi ve dinî (din anlayışı bakımından) muhalifi olan gruptan (Hâricîlerden) bir bazıları toplanıp aleyhinde konuşuyorlar, onları takip etmiyor, içlerinden biri öldürme niyetinde olduğunu söylüyor, hatta buna yemin ediyor, ona da -henüz suç gerçekleşmedi diye- ceza vermiyor. Hakaret konusuna gelince ona karşı bir mukabele etme veya cezalandırma hakkı bulunduğunu ima ediyor ama bunu da kendisi kullanmıyor.

Sünnî doktrinde de farklı mezhep sahiplerine karşı tavır konusunda şu kural genellikle kabul görmüştür: "Dine ve mezhebe zarar vermeyen (saldırmayan, kandırmayan), meşru yönetime karşı silahlı isyana kalkışmayan farklı mezhep sahiplerine dokunulamaz, bütün hak ve özgürlüklerden onlar da yararlanırlar."

Demokrasi ile övünen, her fırsatta şeriat aleyhine konuşan birileri ise ortada silahlı bir kalkışma, silahlı kalkışmaya dair konuşma ve bu maksatla yapılan toplantılar bulunmadığı halde "bunlara konuşma ve dinlerini serbest yaşama hakkı ve imkanı verirsek dindarlıkları güçlenir ve yayılır, sonunda belki şiddete de başvurarak rejimi değiştirmeye kalkışırlar" diye bir kısım vatandaşlarına ayrımcılık yapıyorlar, onları bazı temel insan haklarından mahrum ediyorlar.

13.12.2009