HayrettinKaraman.net Site Ana Sayfasına Geçiş Facebook Sayfasına Geçiş Twitter Sayfasına Geçiş instagram Sayfasına Geçiş YouTube Sayfasına Geçiş
Siteden rastgele bir sayfa seçer. Hafızadaki önceki sayfaya döner Hafızadaki sonraki sayfaya döner
 


5- Sahâbe Devrinde İhtilâf:
Kur'ân-ı Kerîm ile sahih sünnetin açık olarak ifade ettiği bir hüküm üzerinde müslümanların ihtilâfı, farklı görüş ve inanışlara sahip bulunmaları câiz ve mümkün değildir. Ancak bir taraftan nasların anlaşılması, diğer taraftan da farklı zaman ve mekânlarda bunların tatbiki, kezâ nasların temas etmediği noktalarda -çeşitli metodlarla- hükme varma işi beşerîdir, içtihada dayanır; bu sebeble bütün müslümanların her meselede tek ictihadda birleşmeleri düşünülemez... Zâten Şâri' de bunu şart koşmamış, ictihada teşvik etmiş, hatâ ve isabet olabileceğini ifade ederek hatalı ictihada dahi ecir ve sevap vâdetmiştir.(29)
Bu esaslar dâiresinde karşılaştıkları problemlerin üzerine eğilen sahâbe müctehidleri bazı hükümlerde ihtilâf etmiş, farklı görüş ve neticelere varmışlardır. Sonraki devirler için de geçerli olan ihtilaf sebeblerini şöylece sıralamak mümkündür:

a) Fetihler ve çeşitli vazifeler sebebiyle
Medîne'den uzakta bulunan sahâbenin kendileri
yok iken vahyedilen nasları bilmemeleri:
İbn Mes'ûd, bir sual üzerine, mehir tayin etmeden kocası ölen kadın hakkında Rasûlullah'tan bir hüküm bilmiyorum demiş, sonra ictihadıyle cevap vermiş, Ma'qıl b. Yesâr'dan ictihadının, Rasûlullah'tan vârid hadîse uyduğunu öğrenerek sevinmiştir.(30)
Ebû-Hüreyre cünüb olarak sabahlayan kimsenin orucunun sahih olmadığını söylerken, Rasûlullah'ın hanımlarından birinin hükmü haber vermesi üzerine re'yini terketmiştir.(31)

b) Hadisi sağlam bir kaynaktan
elde etmemiş olmak:
Hz. Ömer üç talâk ile boşanmış kadına nafaka ve mesken tayini hakkında Fâtıma bt. Qays ve cünüp olup su bulamıyan kimsenin teyemmüm ile temizleneceği hakkında Ammâr tarafından nakledilen hadîsleri kabul etmemiştir. Bu râvilerin ahlâkına güvenmekle beraber yanılma ihtimalleri üzerinde durmuştur.(32)


c) Farklı anlamaları:
Âyetler, hadîsler söz, fiil ve takrîrdir. Bunların mânası ve hükümlerinin kesin veya ihtiyarî oluşu bazı mesele ve durumlarda müctehidlerin anlayışına bırakılmıştır. Anlayış beşerîdir; bunda farklılık olması tabîîdir.
Zekât vermeyenlere karşı savaş:
Hac'da tavaf esnasında icrâ edilen remelin mânası ve hükmü;
Müt'a nikâhı;
Köpek dişli yırtıcı hayvanların etleri... konularında bu neviden ihtilâflar olmuştur.

d) Yanılma veya unutmaları:
Sözü tesbit etme veya anlama konusunda hatâlar vâki olduğu gibi bazı hüküm ve kaidelerin unutulması da farklı ictihad ve reylere sebep teşkil etmiştir:
İbn Ömer, Rasûlullah'ın, Recep ayında bir umre yaptığını söylüyordu. Hz. Âişe bunu işitince "yanılmış" dedi.
Hz. Peygamber bir yahûdi ölüsü için ağlayan yakınlarının feryadını işitince "bunlar (sevgilerinden) ağlıyor o ise azab çekiyor" demişti. Bunu bazıları "ölü kendisine ağlayanlar yüzünden azâb çeker" şeklinde zaptetmişlerdir.(33)

e) Birbirlerine aykırı görünen nas ve
hükümleri çeşitli şekillerde telif etmeleri:
Birkaç defa yasaklanıp serbest bırakılan müt'a nikâhı için nihâî hüküm konusunda İbn Abbâs "bu, duruma bağlıdır, zarûret olursa mübah olur" derken cumhur "devamlı olarak haramdır" hükmünü benimsemişlerdir.(34)


29. Buhârî, Sahîh (el-Âmira tab'ı) C. VIII, s. 157; Şâfi'î, el-Umm, C. VII, s. 272.
30. Nesâî, Sünen (Kahire, 1930), C. VI, s. 198.
31. Şah Veliyullah, Huccetullah, C. I, s. 299.
32. Şah Veliyullah, age., C. I, s. 300; Şevkânî, Neylü'l-Evtâr, C. I, s. 287.
33. age, C. I, s. 302.
34. Daha çok bilgi ve örnek için bak. ag., tezimiz, s. 47-54.



Buradaki iki mavi çizgi arası içerik site editörünce konulmuştur ve rastgele çıkmaktadır. İçeriğini onayladığımız anlamına gelmez, dikkatli davranın.

  Şu anda sayfası gösterilen kitap.
Bu Kitapta:
Önceki Başlık
Sonraki Başlık
İçindekiler
Site Sayfaları
Ana Sayfa
Hakkında
Makaleleri
Kitapları
Soru Konuları
Soru Listesi
Hayrettin Karaman`ın Sohbetleri
Şiirleri
Bestelenmiş ve Seslendirilmiş Şiirleri
Bütün site içeriğinin genel kelime indeksi.
Sitede Arama
Hayrettin Karaman'ın Siteye Son Eklenen Yazıları
E-posta
Siteyi Link ve Kaynak Gösterimi
m.HayrettinKaraman.net Mobil-Metin Versiyonu Hakkında

Facebook Sayfası:

Bulunduğunuz Sayfayı:



Sayfa başına gider Siteden rastgele bir sayfa seçer. Hafızadaki önceki sayfaya döner Hafızadaki sonraki sayfaya döner
   
Bu Kitapta: Önceki Başlık Sonraki Başlık İçindekiler