3- Kötü sanmak:
Bir müslümana göre bütün din kardeşleri iyi insanlardır; bir kimsenin iyiliği değil, kötülüğü isbata muhtaçtır; aksi sâbit olmadıkça karşısındaki hakkında iyi zan ve kanâat sahibi olmak esastır:
"Ey imân edenler! Çok sanıda bulunmaktan sakının, zirâ sanının (zannın) bir kısmı suçtur. Birbirinizin kusurunu araştırmayın; kimse kimseyi çekiştirmesin; hangi biriniz ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır? Bundan tiksinirsiniz; Allah'tan sakının, şüphesiz Allah tevbeleri daima kabul edendir. Acıyandır." (el-Hucurât: 49/12)
Rasûl-i Ekrem Efendimiz de "Sanmaktan sakının; çünkü sanı (zan) sözün en yalanıdır" buyuruyor.68

4- Kusur araştırmak:
Güvensizliğin içteki etkisi "kötü sanmak", dıştaki etkisi ise, kötü zannı isbatlamak için, kişinin peşine düşüp onu göz hapsinde tutmak, kusurunu araştırmaktır (tecessüs). Yukarıda meâlini verdiğimiz âyet bunu da yasaklamıştır. Eğer bir kimse kusurunu, günâhını gizliyorsa onu açığa vurmak, rezil etmek caiz değildir.
Sahâbeden Ukbe b. Âmir ile kâtibi Ebu'l-Heysem arasındaki şu konuşmada ibret alınacak noktalar vardır. Sözü Ebu'l-Heysem açıyor:
- Bizim şarap içen bazı komşularımız var; onları yakalamaları için polis çağıracağım.
- Yapma! Onlara öğüt ver, korkut.
- Menettim, dinlemediler, onları yakalamaları için polis çağıracağım!
- Yazık sana yapma diyorum! Çünkü ben, Rasûlullah'ın şöyle dediğini işittim: "Kim bir ayıbı örterse sanki kabrine diri gömülmüş bir yavruyu kurtarmış olur!"69
İnsanların gizli kusurlarını açıklamak, âleme duyurmak fayda yerine zarar getirir; onlardaki utanma duygusunu yok eder, sosyal kontrolün etkisini azaltır ve ıslâhı güçleştirir.
Aynı sebeple Peygamberimiz müslümanlara, izinsiz olarak evlerinin içine bakan kimsenin gözünü çıkarabileceklerini söylemiş70 Kur'ân-ı Kerîm, izin almadan bir kimsenin evine girmeyi menetmiştir. (en-Nûr: 24/27-28)