HayrettinKaraman.net Site Ana Sayfasına Geçiş Facebook Sayfasına Geçiş Twitter Sayfasına Geçiş instagram Sayfasına Geçiş YouTube Sayfasına Geçiş
Siteden rastgele bir sayfa seçer. Hafızadaki önceki sayfaya döner Hafızadaki sonraki sayfaya döner
 


2. İran:
Burada banka sistemi ve genel ekonomi içindeki yeri İslâm Cumhuriyeti Anayasası'nın 43. ve 44. maddelerine dayanmaktadır.
Madde-43: Toplumun ekonomik bağımsızlığını güvence altına almak, fakirlik ve yoksulluğun kökünü kazımak, insanın hürriyetini koruyarak gelişme ve olgunlaşma yolunda gerekli bulunan bütün ihtiyaç ve isteklerini temin etmek maksadıyle, İran İslâm Cumhuriyeti Anayasası şu temeller üzerine kurulmuştur:
a) Konut, gıda, giyecek, sağlık, tedâvî, eğitim ve öğretim, aile kurumu için gerekli bulunan imkânlar başta olmak üzere, toplumun temel ihtiyaçlarını sağlamak.
b) İşsizlik problemini çözmek maksadıyle herkese iş imkân ve fırsatı hazırlamak. Servetin belli ellerde toplanması ve bu eller arasında dolaşmasını önleyecek, aynı zamanda devletin büyük ve sınırsız selâhiyet sahibi bir işveren hâline gelmesini engelleyecek şekilde; fâizsiz borç vermek veya başka bir meşrû yoldan çalışma ve iş yapma gücü olduğu halde, vâsıta ve malzemesi bulunmayanlara bunları ve kullanmalarını sağlamak. Bu hizmet, devletin genel ekonomik plânlarında yer alan kalkınma aşamalarının her biri için gerekli bulunan husûslar ile birlikte ele alınacak ve ayarlanacaktır.
c) Devletin ekonomik plân ve programlarının şekil, içerik ve zamanlamalarını, herkese - işi ve çalışma hayatı için gerekli gayreti sarfetmekle birlikte- manevî, siyâsî ve sosyal benliğini kurma, devlet yönetimine aktif olarak katılma, bilgi ve becerilerini geliştirme fırsat ve imkânı verecek şekilde düzenlemek.
d) İş seçiminde serbestliği sağlamak, fertleri belli işleri yapmaya zorlamamak ve ne şekilde olursa olsun, başkalarının emeğinin sömürülmesini önlemek.
e) Başkasına zarar vermeyi, stokçuluğu, fâizi ve diğer haram, bâtıl işlemleri menetmek.
f) Tüketim, yatırım, üretim, dağıtım ve diğer hizmetler de dâhil bulunmak üzere; ekonominin her cephesinde israfı ve savurganlığı engellemek.
g) Bilim ve teknolojiden faydalanmak, ülke ekonomisini geliştirmek ve büyütmek maksadıyle, kâbiliyet ve beceri sahibi fertleri ihtiyaca göre eğitmek.
h) Ülke ekonomisi üzerinde yabancıların ekonomik egemenlik kurmalarına mâni olmak.
ı) Kamu ihtiyaçlarını karşılayan, devleti kendine yeterli hâle getirerek yabancılara bağlı olmaktan kurtaran "zirâat, hayvancılık ve sanâyi" sâhalarında üretimi arttırmaya ağırlık vermek.
Madde-44: İran İslâm Cumhuriyeti'nin ekonomik sistemi üç temel sektöre dayanmaktadır: Devlet, Yardımlaşma, Özel.
a) Devlet sektörü şu sâhaları kapsamaktadır: Ağır ve temel sanâyi, dış ticaret, büyük madenler, bankacılık, sigorta, enerji, barajlar, büyük sulama şebekesi, radyo ve televizyon, P.T.T., hava ulaşımı, deniz ulaşımı, kara yolları, demiryolları, kamu mülkiyetine tâbi olup devletin tasarrufu altında bulunan benzeri işler.
b) Yardımlaşma sektörünün çerçevesi, şehir ve köylerde İslâm esaslarına göre kurulan yardımlaşmaya dayanan şirketler ile üretim ve dağıtım kurumları (kooperatifleri).
c) Özel sektörün faâliyet çerçevesini ise, bundan önceki iki sektörün iktisâdî faâliyetlerini tamamlayıcı mâhiyette bulunan zirâat, hayvancılık, sanâyî, ticaret ve hizmetler teşkil etmektedir.
İslâm Cumhuriyeti'nin kanunları şu şartlar ve kayıtlar altında mülkiyet hakkını her üç kesimde de korumaktadır: Bu bölümde yer alan maddelerle çelişmemek, İslâm kurallarına uygun bulunmak, ülke ekonomisinin gelişip büyümesine yardımcı olmak ve topluma zarar vermemek.
Bu üç sektörün faâliyetleri ile ilgili tafsîlât, şartlar ve diğer kaideler kanunla belirlenir ve sınırlanır.
1983 yılı Eylül başında, bankacılığı tamamen kapsayan İslâm Banka Kanunu çıktı ve 21-3-1984 tarihinden itibaren de yürürlüğe kondu, o tarihten bu yana İran'da bankalar, fâizli muâmelelere tamamen son vermiş bulunmaktadırlar.
İran'daki İslâm Bankacılığı sisteminin ana noktalarını şöylece sıralamak mümkündür:
1. Ülke ekonomisinin selâmeti ve gelişmesi için; para ve kredinin sağlam bir şekilde tedâvülünü düzenlemek üzere, İslâmî ölçüler içinde adâlet ve hakkaniyete uygun bir para- kredi sisteminin kurulup istikrar içinde yürütülmesi.
2. Bunu kullanarak İrân İslâm Cumhuriyeti iktisâdî program, hedef ve politikalarını gerçekleştirmeye yönelmek.
3. Anayasanın 43. maddesinin 2. ve 9. fıkralarının icrâsı çerçevesinde serbest malları, tasarrufları, yatırım mevdûâtını kullanarak bir yandan iş imkânları açmak, diğer yandan sermâyenin işbirliğini sağlamak ve bu yoldan kamu yardımlaşması ile fâizsiz kredi verme imkânlarını genişletmek.
4. Paranın kıymetini korumak, ödemeleri dengede tutmak ve ticârî mübâdeleyi kolaylaştırmak.
5. Ödemeler, kesintiler, değişimler, işlemler ve bankanın yaptığı diğer işlerde, kanunla kolaylaştırmalar sağlamak.
Bankalar halkın mevdûâtını fâizsiz, fakat iki ayrı grup olarak kabûl etmektedir. Birinci grupta vâdesiz mevdûât ile cârî hesaplar, ikinci grupta ise vâdeli yatırım ( sermâye) mevdûâtı yer almaktadır. Bankalar bu ikinci gruba giren mevdûâtı işletme ve arttırma husûsunda vekil olarak devreye girmekte ve bunları " müşârake, mudârabe, temlik şartıyla kiralama, taksitli satım, zirâî ortaklık, doğrudan yatırıma sevketme, vâdeli işlemler ve cu'âle" yollarıyla işletmektedir. Banka birinci gruba giren mevdûâtın aslını iâde etmeyi teahhüt etmekte (bu konuda teminât vermekte) dir. İkinci grubu teşkil eden mevdûâta aynı teminâtı vermesi için de bir engel bulunmamaktadır.
Bankalar, vatandaşların tasarruf ve mevdûâtını çekebilmek için, şu teşvik yollarını kullanma imkânına sahip bulunmaktadır:

a) Fâizsiz kredi mevdûâtı sahiplerine, miktarı önceden belirlenmemiş bulunan aynî ve nâkdî armağanlar vermek.
b) Banka hizmetlerinden alınan masraf ve rüsûmu kaldırmak, yahut hafifletmek.
c) Bankaların sunduğu kolaylıklar ve imkânlar konusunda mûdîlere öncelik tanımak.
İran' da İslâm Bankalarının diğer faâliyet ve özellikleri de şunlardır:
1. Bankalar lüks eşya ve çok gerekli olmayan malların üretilmesine sermâye yatıramazlar.
2. Bankalar, ithal mallarında (ithalât yapmak için) özel sektörle mudârabe akdi yapamazlar.
3. Devletin ticaret politikası çerçevesinde ticârî faâliyetlerin gelişmesi için bankalar, genellikle mâlî kaynakları ve kolaylıkları öncelikle müşterilerinin kullanımına açık tutarlar.
4. Ya taksitle ve ucuz fiatla satmak, yahut da ileride sahip (mâlik) olma şartıyle kiralamak için konut yapımı ile meşgul olabilirler.
5. Bankalar müşterilerinin talebi üzerine, tüketim ve doğrudan kullanıma konu olan taşınır malları - müşterinin satın almayı borçlanması ve tüketme yahut bizzat kullanma konusunda teminât vermesi hâlinde- satın alarak bunlara taksitle satabilirler.
6. Kezâ müşterilerin talebi üzerine taşınır ve taşınmaz malları alarak, belli bir müddet sonra kiracının mala mâlik olması şartıyle onlara kiraya verebilirler.
7. Üretim birimlerine mal akışını teminât altına almak maksadıyle şu kolaylaştırıcı işlemleri yapabilirler:
a) Üretim birimlerinin ihtiyaç duyduğu hammadde, âlet ve yedek parçaları, onların talebi üzerine satın alarak kendilerine taksitle ve vâdeli olarak satmak.
b) Üretim birimlerinden, kolayca satılabilir ürünlerini- onların isteği üzerine- önceden (üretimden önce) satın almak (selem).
c) Anayasanın 43. maddesinin 3. ve 9. fıkralarının hükümlerini yerine getirmek üzere bankalar, mâlî kaynaklarının belli bir parçasını fâizsiz kredi isteyenlere tahsis edeceklerdir.
9. Bankalar ile müşterileri arasında yapılan kesin akitlerin senetleri, icrâsı gerekli senetlerden sayılır ve resmî senetlerin geçerlik ve uygulanma sistemine tâbidir.
10. Bankaların iş, hizmet ve vekâlet karşılığı olarak aldığı meblağ kendilerine mahsus gelirlerdir, bunlar mûdîler arasında taksim edilemez.
11. Merkez bankası, aşağıdaki işlem ve tedbirlerle bankaları denetler, bankacılık ve nakitle ilgili işleri yönlendirir:
a) Müşârake ve mudârabe ortaklıklarında banka kârının azamî ve asgarî sınırlarını belirler; bu sınırların faâliyet çeşidine göre farklı olmaları mümkündür.
b) Uygun ekonomik politikalar çerçevesinde müşâreke ve yatırım sâhalarını belirler ve bunlarda bankanın asgarî kâr sınırını tayin eder.
c) Taksitle satış ve sonu mülkiyete varan kiralama işlemlerinde, işin külfet ve mâliyetini gözönüne alarak bankanın asgarî ve azamî kazanç sınırını belirler.
d) Bankanın müşterilere arz ettiği hizmetler ile mevdûâtın işletilip nemâlandırılması istikâmetinde îfâ ettiği vekâlet karşılığında alacağı ücretin çeşit ve miktarını belirler.
e)Yukarıda sözkonusu edilen teşvik tedbirleri ve imtiyazların çeşitleri ile, azamî-asgarî miktarlarını, reklâm ölçülerini tayin eder.
f) Bankaların mevdûâtı nemâlandırmak için yaptığı çeşitli iş ve işlemler ile girdiği sâhaların - ki bunlara yukarıda işâret edilmiştir- nevi ve miktarlarını takdir eder.


 


Buradaki iki mavi çizgi arası içerik site editörünce konulmuştur ve rastgele çıkmaktadır. İçeriğini onayladığımız anlamına gelmez, dikkatli davranın.

  Şu anda sayfası gösterilen kitap.
Bu Kitapta:
Önceki Başlık
Sonraki Başlık
İçindekiler
Site Sayfaları
Ana Sayfa
Hakkında
Makaleleri
Kitapları
Soru Konuları
Soru Listesi
Hayrettin Karaman`ın Sohbetleri
Şiirleri
Bestelenmiş ve Seslendirilmiş Şiirleri
Bütün site içeriğinin genel kelime indeksi.
Sitede Arama
Hayrettin Karaman'ın Siteye Son Eklenen Yazıları
E-posta
Siteyi Link ve Kaynak Gösterimi
m.HayrettinKaraman.net Mobil-Metin Versiyonu Hakkında

Facebook Sayfası:

Bulunduğunuz Sayfayı:



Sayfa başına gider Siteden rastgele bir sayfa seçer. Hafızadaki önceki sayfaya döner Hafızadaki sonraki sayfaya döner
   
Bu Kitapta: Önceki Başlık Sonraki Başlık İçindekiler