İSLÂM DÜŞÜNCESİNDE EKONOMİ, BANKA ve SİGORTA Prof. Dr. M. Ahmet ez-ZERKA - Prof. Dr. A. Muhammed Abdülaziz en-NECCÂR Çeviren: HAYREDDİN KARAMAN (İz yayıncılık, İstanbul, 2002) Çevirenin Önsözü I. FAİZSİZ BANKALAR II. SİGORTA Görüşler: 1. Mustafa Sabri Efendi 2. Şeyh Muhammed Abduh 3. M. Reşid Rızâ 4. Muhibbüddin el- Hatib 5. Prof. Dr. Muhammed el- Behiyy 6. Yûsuf el- Karadâvî 7. Prof. Dr. Muhammed Hamidullah 8. Prof. M. A. Mennân Dördüncü Baskıya Önsöz A-Fâizsiz Banka Düşüncesinin Doğuşu ve Gelişmesi B- İlk Kurulan Bankaların Tâbi Olduğu Mevzûât ve muâfiyetler Birinci Gruptan 1. Dubayi İslâm Bankası 2. Sudan Faysal İslâm Bankası 3. Mısır Faysal İslâm Bankası 4. Kuveyt Finans Kurumu 5. Ürdün Yatırım ve Finans İslâm Bankası 6. Bahreyn İslâm Bankası 7. Nâsır Sosyal Bankası İkinci Gruptan 1. Pakistan 2. İran 3. Malezya 4. Türkiye 5.Birleşik Arap Emirlikleri Üçüncü Gruptan 1. Danimarka Uluslararası İslâm Bankası 2. Uluslararası el- Berake Limited Şirketi C- Teori İle Uygulama Arasındaki Farklılıklar 1. Çeşitlilik yerine tek tip bankacılık a) Yardımlaşma bankalarının yokluğu b) Diğer devlet hizmetleri gibi karşılıksız, yahut sembolik bir bedel karşılığında hizmet veren devlet bankalarının yokluğu c) Özel yatırım bankaları ile mahallî tasarruf ve kalkınma bankalarının yokluğu d) Uluslararası İslâm bankalarının yokluğu 2. İslâm dünyasını kalkındırmak yerine dünya pazarlarına 3. Müşâreke (sermâyede ortak yatırım ve teşebbüs) yerine murâbaha (peşin alıp vâde farkı ile satma) 4. Zayıfları geliştirmek yerine güçlülere destek vermek 5. İslâm ekonomik sistemine hizmet eden organlar yerine kapitalist ekonomiye hizmet veren organlar Sonuç İslâm Ülkelerinde İktisadî ve İçtimâî Kalkınma Stratejisi Olarak Faizsiz Bankalar TAKDİM Önsöz I. Geri Kalmış Toplumların Kalkınmasında İktisadi Problemler 1. Fakirlik Çıkmazı 2. Kalkınmış Devletlerin Hayat Tarzının Kalkınmakta Olan Devletlere Tesirleri 1. Batı Avrupa Devletleri 2. Sovyetler Birliği Örneği 3. Japonya Örneği II. İslâm Dünyası İnsanın Medenî Terkibi Bugün içinde bulunduğumuz durum İslâm İnsanı III. Mısır'da Tatbik Edilen Şekliyle Fâizsiz Bankalar Modeli Modelin Esasları Fâizsiz Bankaların Dayandığı Varsayım ve Düşünceler 1. Dînin fonksiyonu 2. Nakdin Fonksiyonu Modelin Hedefi Sistemin Açıklaması Tasarruf ve Mevdûât Krediler Tasarruf Bankaları Düşüncesinin Dayandığı Esaslar Sistemin Dayandığı Temeller Birinci Prensip: Adem-i Merkeziyet İkinci Prensip: Fâiz Yerine Ortaklık IV. Modelin Teknik Yönden Değerlendirilmesi ve İktisadi Neticeleri Giriş A- Teknik Değerlendirme Likidite Teminât Kârlılık B-İktisâdî Değerlendirme i. Hedefe Götüren Vâsıtaların Azlığı ve Yetersizliği ii. Önemine Rağmen Küçük Sanâyî Aleyhine Büyük Projelere Yönelmek iii. Geniş Sâhalı ve Yaygın İşsizliğe Rağmen - Umûmiyetle- Yüksek Sermayeli Projelere Yöneliş iv. Pazar Darlığı ve Kullanılmayan Hülâsa V. Modelin İçtimâî Neticeleri Yönünden Değerlendirilmesi i. Köy ve kır bölgesi halkını menfi, aldırmaz ve kaderci hâlinden müsbet ve yapıcı hale çevirmek, bunun için hazırlamak Tasarruf ahlâkının tahlîli ii. Köy ve kır bölgesi halkının sanâyî bölgeleri ve büyük şehirlere göçlerinden doğan siyâsî ve sosyal mahzurlardan uzak kalmak iii. Mülkiyeti iktisâdî bakımdan zayıf olan tabana yaymak ve vatandaşların topluma bakışını değiştirmek iv: Dışardan aktarılmış ideolojiler yerine, üretim ve kalkınma için münevverlerle halkın işbirliği Netice İslâm'a göre SİGORTA ÖNSÖZ Prof. Dr. M. AHMED EZ-ZERKÂ Giriş Sigorta Sistemi ve Sigorta Akdi I. Hakkında İslâmî nas bulunmayan ve yeni bir mesele olan sigorta II. Sigorta akdinin İslâm dünyasına girmesi ve İbn Âbidîn'in bu mevzûda yaptığı ilk tetkik III. Muâsır Fukahânın sigorta akdi mevzûundaki görüşleri IV.Din âlimleriyle hukuk âlimlerinin sigorta sistemi mefhumu üzerinde farklı görüşlere sahip olmalarının sebepleri V. Mevzû hakkında bizim görüşümüz VI. Sigorta sisteminin temel ve hedefi nedir? Bir şans oyunu mu, yoksa karşılıklı yardımlaşmaya dayanan bir iktisadî müessese midir? VII. Arapça ve yabancı kaynaklara göre sigorta sisteminin mâhiyet ve gâyesini açıklayan bir özet VIII. İslâm'da sigortanın haram olduğu görüşüne sebep olan şüphelerin münâkaşası NETİCE Karşı Görüş ve Münâkaşalar Büyük Üstad Prof. M. Ebû-Zehra'nın Cevabî Yazısı Prof. Mustafa Ahmed ez-Zerka'nın Cevabı 1. Yeni akitler yapmanın cevâzı 2. Bey'u'l- vefâ delîli 3. Muvâlat Akdi Delîli 4. Avâkıl Sistemi Delîli 5. Sigorta Şekillerinden Bazı Garip Örnekler 6. Hayat sigortasında kumar şüphesi 7. Sigorta Primleri Karşılığında Verilen Şeyin Güvenlikten İbâret olması 8. Prof. Kalkıylî'in Söyledikleri
