HayrettinKaraman.net Site Ana Sayfasına Geçiş Facebook Sayfasına Geçiş Twitter Sayfasına Geçiş instagram Sayfasına Geçiş YouTube Sayfasına Geçiş
Siteden rastgele bir sayfa seçer. Hafızadaki önceki sayfaya döner Hafızadaki sonraki sayfaya döner
 


İSLÂM HUKUK SİSTEMİNİN EN ÖNEMLİ PRENSİPLERİ
Husûsî Hukuk Bölümünde
Medenî Hukuk
1. Borçlar mevzuunda: İslâm Hukuku, başkasına zarar veren her fiilin onu yapan veya sebep olanın mesuliyetini gerekli kılmasını ve hata ile de meydana gelse bunların, zararı tazmine borçlu olmasını kabul etmiştir. Eğer kasten yapılırsa bu takdirde mezkûr fiil, failin cezalandırılmasını da gerektirmektedir. Bu prensibi, şöyle diyen nebevî hadis ifade etmektedir: "Ne doğrudan, ne de karşılık olarak zarar vardır."2 Bu, İslâm Hukukunun gerekli kıldığı ve kaynağı ya tek taraflı irade veya -Akrabanın nafakası ve vakıf gibi- şâriin iradesi (kanun) olan diğer borçlardan ayrıdır.
Bütün borçlar kaza müeyyidesiyle teminat altına alınmıştır. Hakimin, halife de olsa bütün insanları, borçlarını yerine getirmeleri için zorlama konusunda sınırsız derecede geniş salahiyeti vardır. İslâm tarihinde kadıların, halife ve hükümdarlar aleyhinde verdikleri hükümlerin birçok ve meşhur örnekleri vardır.
2. Akitler mevzuunda: İslâm Hukuku akitler mevzuunda şu prensipleri kabul ve tespit etmiştir:
a) Bir şahsın ikrarı nasıl kendi hukukuna münhasır kalıyorsa, tıpkı bunun gibi kanuna uygun bir akit de ancak bu akdi yapanı bağlar. Akdi yapanın borcu, vâris ve kendisine vasiyyet edilen (mûsâ leh) gibi haleflerine intikal etmez.3 Bu prensibi de el-Mâide suresinin başındaki şu ayet ifade ve ihtiva etmektedir: "Ey iman edenler! Akitlere riayet ediniz."
b) Amme nizamı ve ahlâka aykırı olmayan akdî şartlar serbesttir ve akdi yapanları bağlar (ilzam eder). Bu prensibi ihtiva eden hadis-i şerif şudur: "Haramı helâl veya helâli haram kılan bir şart olmadıkça mü'minler şartlarına bağlıdırlar."4
c) Bütün akitler rızaya dayanır; yani hiç bir şekil ve merasim şartı bulunmaksızın sadece tarafların anlaşmalarıyla gerçekleşen serbest ve karşılıklı rıza ile akit tamam olur. Öyle ki evlilik akdinin bile tamamiyeti için iki şahid huzurunda, teklif ve kabul şeklinde, erkek ve kadının karşılıklı rızaları kâfidir. Romalılarda bütün akitler, Avrupa'da ise bir kısmı tamamen şeklî olup, akdi yapanların icra ettikleri bir takım garip merasim ve hareketlere bağlı idi ve yalnız karşılıklı rıza kâfi değildi. Akitlerin şeklîliği, Roma'nın mirası olarak Avrupa hukukunda onsekizinci asrın sonlarına kadar devam etmiş, ancak bundan sonra yapılan yeni kanunlarda akitlerin rızaya bağlılığı kabul edilmiştir.
d) İslâm Hukuku akitlerin kuruluş ve ifasında hüsnüniyeti gerekli kılmış, akdi yapanlardan herbirinin, hernevi hile, aldatma, yanılma ve iğfali karşısında diğerine (zarar görene) -karşılıklı rıza prensibini bozduğu için- akdi feshetme imkân ve muhayyerliği vermiştir.
e) Akit sözleşmesinin sükût ettiği her noktada, akdin meydana getireceği hak ve borçların sınırını tayin mevzuunda örfü-âdeti bir esas olarak kabul etmiştir. Meselâ bir kira akdinde kiralanan şeyi kullanma usûlü, kira bedelinin ödenme şekli gibi hususlarda halkın örfüne tâbî olunur.
Kendi konusunda özel bir şer'î nass'a aykırı olmadıkça her sahada örfü-âdetin, çok geniş sınırlı, hukukî bir geçerliği vardır. Meselâ kumar yoluyla borçlanmanın örfü-âdet haline gelmiş olması bunun meşru olması için kâfi değildir; çünkü bu mevzudaki nass'a (âyete) aykırıdır.5


2. Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, c. I., s. 313; Mecelle, madde: 19.
3. Bundan maksat ilerde, miras bahsinde de ifade edileceği üzere borcun, mûrisin bıraktığı terikeden ödeneceğidir. İslâm hukukunda mirası red kaidesi olmadığı gibi, vârisin kendi malından mûrisin borçlarını ödeme mecburiyeti de yoktur.
4. et-Tirmîzî, K. el-Ahkâm, bâb: 17; el-Buhârî, K. el-İcâre, bâb: 14; Ebû Dâvûd, K. el-Akdıye, bâb: 12.
5. El-Mâide: 5/90.



Buradaki iki mavi çizgi arası içerik site editörünce konulmuştur ve rastgele çıkmaktadır. İçeriğini onayladığımız anlamına gelmez, dikkatli davranın.

  Şu anda sayfası gösterilen kitap.
Bu Kitapta:
Önceki Başlık
Sonraki Başlık
İçindekiler
Site Sayfaları
Ana Sayfa
Hakkında
Makaleleri
Kitapları
Soru Konuları
Soru Listesi
Hayrettin Karaman`ın Sohbetleri
Şiirleri
Bestelenmiş ve Seslendirilmiş Şiirleri
Bütün site içeriğinin genel kelime indeksi.
Sitede Arama
Hayrettin Karaman'ın Siteye Son Eklenen Yazıları
E-posta
Siteyi Link ve Kaynak Gösterimi
m.HayrettinKaraman.net Mobil-Metin Versiyonu Hakkında

Facebook Sayfası:

Bulunduğunuz Sayfayı:



Sayfa başına gider Siteden rastgele bir sayfa seçer. Hafızadaki önceki sayfaya döner Hafızadaki sonraki sayfaya döner
   
Bu Kitapta: Önceki Başlık Sonraki Başlık İçindekiler