HayrettinKaraman.net Site Ana Sayfasına Geçiş Facebook Sayfasına Geçiş Twitter Sayfasına Geçiş instagram Sayfasına Geçiş YouTube Sayfasına Geçiş
Siteden rastgele bir sayfa seçer. Hafızadaki önceki sayfaya döner Hafızadaki sonraki sayfaya döner
 


Açıklamalar
Kitapta Geçen Şahıs ve Eser İsimleri

A
İbn Abdüşşekûr: Muhibbullah b. Abduşşekûr Behârî Hindî (öl. 1119/1707), Lüknew ve Haydarâbâd kadılığı ile memâliki Hind Sadâret makamında bulunmuş bir Hanefî fakihtir.
Eserleri: Müsellemu's-sübût (usûl), el-Cevheru'l-ferd, Süllemü'l-ulûm.1
Abdurrahman b. Abdulkerim b. İbrahim b. Ziyâd (öl. 975/1568), Zebîdli, Şâfiî mezhebinden bir fakihtir.
Eserleri: el-Fetâvâ. "Fetâvâ İbn Ziyâd" adıyla anılan otuz risâleden müteşekkil bir eserdir.2
Abdurrezzâk b. Hümam b. Nâfi San'ânî (öl. 211/836), hadis hafızlarından, San'alı, onyedi bin kadar hadîs hıfzetmiştir.
Eseri: el-Câmiu'l-kebîr (Feyzullah ktp. nr. 541.)3
İbn Âbidîn: Muhammed Emîn b. Ömer (öl. 1252/1836), Şâmlı, devrinde ön sırada gelen hanefî fukahâsındandır.
Eserleri: Raddu'l-muhtâr (kendi adıyla anılan eseri olup Haskefînin "Dürru'l-muhtâr"ının hâşiyesidir.), el-Ukûdü'd-dürriyye fî tenkîhi'l-fetâva'l-hâmidiyye, Nesemâtü'l-eshâr alâ şerhi'l-menâr, Mecmûatü'r-resâil (32 parça risâle)4
Âfiye b. Yezid b. Kays: Kûfeli, halîfe Mehdî zamanında kadılık etmiştir; (61/681). Harun Reşîd'e şikâyet edilmiş, muhakeme için huzuruna celbedilmişti. Bu sırada tesâdüfen halife aksırınca etrafındakiler "yerhamükellah" demişler. Âfiye ise bir şey dememişti. Harun sebebini sorunca: "el-hamdü lillah" demediniz!" cevabını vermiş, bundan memnun kalan halife de onu vazifesine iade etmiştir.5
Ahmed b. Muhammed b. Hanbel (öl. 241/855); hanbelî mezhebinin imamı, aslı Merv'den, Bağdad'da doğmuş, Abbasî halifelerinden Mu'tasım zamanında yirmi sekiz ay hapis yatmış ve "Kur'an mahlûktur" demediği için işkenceye maruz kalmıştır.
Eserleri: el-Müsned (otuz bin hadisi muhtevidir), İlelu'l-hadîs, en-Nasih ve'l-mensûh, Tefsîr...6
Âmidî: Ali b. Muhammed b. Sâlim (öl. 631/1233), Şâfiî, usûl âlimlerinden, Diyarbakır (Âmid) de doğmuş, Dimaşk'da vefat etmiştir. Haset ve taassup yüzünden iftiraya uğramış, Kahire'den kaçmak mecburiyetinde kalmıştır.
Eserleri: el-İhkâm fî usûli'l-ahkâm, Ebkâru'l-efkâr, Lübâb...7
Askalânî: Ahmed b. Ali b. Hacer (öl. 852/1549), aslı Filistinli, Kahire'de doğmuş ve orada vefat etmiştir. Asrında en büyük hadîs hâfız ve âlimi idi, aynı zamanda müverrihtir.
Eserleri: Pek çoktur; bazıları: ed-Düraru'l-kâmine (4 cilt), Lisânu'l-mizân (6 cilt), el-İsâbe fî temyîzi's-sahâbe (4 cilt), Tehzîbü't-tehzîb (12 cilt), Bülûğu'l-merâm, Fethu'l-bârî fî şerhi - Sahîhi'l-Buhârî (17 cilt).8
Atâ b. Hamze Sindî: Şeyhu'l-İslâm: Bu zâtın fetvalarını, Ruknüddin Muhammed b. Ebu'l-Mefâhir b. Abdurraşid Kirmânî'nin "Cevâhiru'l-fetâvâ" isimli eserinde toplamış bulunduğunu Kâtip Çelebî'den öğreniyoruz. Bu kaynakta Sindî yerine Süğdî nisbeti zikredilmiştir.9

B
Bağavî: Huseyn b. Mes'ud b. Muhammed Ferrâ (öl. 510/1117), fakih, müfessir ve muhaddis, Begâ: Horasan'a bağlı, Herât ile Merv arasında bir kasabadır.
Eserleri: et-Tehzîb (Şâfiî fıkhına dâir), Şerhu's-sünne, Meâlimü't-tenzîl (tefsîr), Mesâbîhu's-sünne...10
el-Bedâyi: Müellifi: Alâuddin Ebu Bekr b. Mesud b. Ahmed Kâsânî (öl. 587/1191), hocası Muhammed Semerkandî'nin "Tuhfe"sine şerh olarak Bedâyi'i yazmış bunu beğenen hocası da ödül olarak kızı Fâtıma'yı ona nikâhlamıştır.
Kitap: Bedâyiu's-sanayi fî tertîbi'ş-şerâyi, yedi cilt, Hanefî fıkhına âit, 1327/1328 yılları arasında, Mısır, el-Cemâliyye matbaasında tabedilmiştir.11
Berû bt. Vâşık: Hz. Peygamber' (s.a.) görmek saâdetine eren hanımlardandır. Birisiyle nikâhlanmış, mehir takdirini de kocasına bırakmıştır. Kocası mehir takdir etmeden ve ona da el süremeden ölünce Peygamberimiz, diğer kadınlarına verdiği kadar mehir verilmesine hükmetti.12
Berzencî: Şâfiî fukahası arasında iki meşhur Berzencî vardır:
1. Muhammed b. Abdurrasûl (öl. 1103/1691), aynı zamanda tefsir ve edebiyatla uğraşmıştır. Şehrzûr'da doğmuş, Medine'de müderris iken vefat etmiştir.
Eserleri: el-İşâa fî eşrâtı's-sâah, Hallu-müşkilâti-İbni'l-arabî13
2. Ca'fer b. Hasen (öl. 1177/1764), Zeynü'l-âbidin lâkabıyla anılır, Medinelidir ve orada müftülük vazifesini ifâ etmiştir.
Eserleri: Kıssatü'l-mevlid, Kıssatü'l-mirâc14
Beyhakî: Ahmed b. Huseyn b. Ali (öl. 458/1066), hadis imamlarındandır, Nisâbûr'a bağlı Beyhak'da doğmuş, ilim için uzun seyahatlardan sonra Nisâbûr'da vefat etmiştir. Bin kadar eseri olduğu rivayet edilmektedir.
Bazı eserleri: es-Sünenü'l-kübrâ, es-Sünenü's-suğrâ, el-Esmâ ve's-sıfât, Delâilu'n-nübüvveh, el Mebsût.15
Bezzâziyye: Müellifi: Muhammed b. Muhammed Kerderî (öl. 827/1424). Hârezmli, Hanefî fukahasından, seyahatları esnasında Kırım ve Türkiye'ye de gelmiş, Molla Fenârî ile münâzara yapmıştır.
Kitap: el-Câmiu'l-vecîz (el-Fetâva'l-Bezzâziyye); el-Hindiyye ile beraber basılmıştır. Mısır, Bulak, el-Meymeniyye, 1311, 1323.16
Buhârî: Ebu Abdullah b. İsmail (öl. 256/870), Buhara'da doğmuş, yetim olarak büyümüş, ilim için uzun seyahatlar yapmış, bin kadar üstaddan hadis öğrenmiştir. Kütüb-i sitte'nin birincisi olan meşhur "Sahih"ini 600 bin hadis içinden en sahihlerini seçerek telif etmiştir. Buhara'da, taassup yüzünden töhmetlere uğramış ve burasını terkederek Semerkand'a bağlı bulunan Hartenk'te yerleşmiş ve burada vefat etmiştir.
Eserleri: el-Câmiu's-sahîh, et-Tarîh, ed-Duafâ, el-Edebu'l-müfrad..17
Bulkînî: Siracüddin Ömer b. Raslân (öl. 804/1403), Mısırlı, müctehid derecesinde bir Şâfiî fakîhidir, hicrî (769) târihinde Şâm kadılığı yapmış ve burada vefat etmiştir.
Eserleri: el-Tedrîb (Şâfiî fıkhı), Tashîhu'l-minhâc (6 cilt), Münâsebâtü-terhacimi-ebvâbi'l-Buhârî...18
Burhanuddin Merğinânî: Ali b. Ebu Bekr (öl. 593/1197), Ferganalı, müfessir ve müctehiddir.
Eserleri: Bidâyetü'l-mübtedî, bunun şerhi el-Hidâye, Münteka'l-fürû, et-Tecnîs ve'l-mezîd (fetâvâ), Ferâiz, Muhtârâtü'n-nevâzil19

C
Cem'u'l-cevâmi: Müellifi: Tâcüddin Ebu Nasr Abdulvehhab b Ali (ibnu's-Sübkî, öl. 771/1369), Şâfiî mezhebine mensup, mutlak müctehid bir âlimdir.20
Kitap: Cem'u'l-cevâmi, Mısır'da Mahallî şerhi ve Bennânî hâşiyesiyle beraber dört cilt halinde basılmıştır, fıkıh usülüne dâirdir.
Cevâhiru'l-fetâvâ: Müellifi Rüknüddin Muhammed b. Ebu'l-Mefahîr b. Abdurraşid, Kirmânlı, Hanefi fukahâsındandır.
Kitap: Cevâhiru'l-fetâvâ; Buhara, Mâverâünnehr, Horasan ve Kirmanlı âlimlerin fetvâlarını muhtevidir.21
D
Dârekî: Ebu'l-Kasım Abdulaziz b. Abdullah (öl. 375/985), Şâfiî fukahasındandır, ictihad mertebesine ulaşmış ve gerektiğinde kendi ictihadiyle fetva vermiştir. Kendisine bu husus sorulduğunda: "Hadisi alır, 'falan ve filân şöyle dedi'yi terkederiz." demiştir. Dârek, Isfahan'a bağlıdır.22
Dârimî: Abdullah b. Abdurrahmân (öl. 255/869), Semerkandlı, hadis hâfızlarından, aynı zamanda fakih ve müfessirdir.
Eserleri: el-Müsned, et-Tefsîr, el-Câmiu's-sahîh.23
Düssûkî: Muhammed b. Ahmed b. Arafe (öl. 1230/1815), Mâlikî mezhebine mensup fıkıh ve Arapça âlimi, Mısırlı, el-Ezher'in hocalarından.
Eserleri: el-Hudûdü'l-fıkhıyye, Hâşiye alâ Muğni'l-lebîb, Hâşiye alâ'ş-şerhi'l-kebîr alâ Muhtasarı-Halîl.24

E
Ebû Bekr Râzî: Ahmed b. Ali Cessâs (öl. 370/980), Reyli, Bağdâd'da yerleşmiş ve orada vefat etmiştir. İctihad derecesinde bir Hanefî fakihtir.
Eserleri: Ahkâmu'l-Kur'an, el-Füsûl fi'l-usûl.25
Ebu Hâmid İsferâyinî: Ahmed b. Muhammed (öl. 406/1016), Nisâbur'a bağlı İsferâyînli, Bağdad'da yetişmiş ve orada vefat etmiştir. İctihad derecesinde bir Şâfiî fakihidir.
Eserleri: Usûlü'l-fıkh, er-Ravnak (fıkıh).26
Ebu Hanife: Numan b. Sâbit (öl. 150/767), Ehl-i sünnetin dört mezhep imamından birisi, müstakil müctehid, Kûfe'de doğmuş ve orada yetişmiştir.
Eserleri: Müsned, el-Mehâric, el-Fıkhu'l-ekber27
Ebu Davud: Süleyman b. Eş'as b. İshâk (öl. 275/889), Sicistanlı, asrının en büyük hadis alimlerinden ve el-kütübü's-sitte müelliflerinden birisi, Basra'da vefat etmiştir.
Eserleri: es-Sünen (500 bin hadîs içinden 4800 adedini seçerek bu büyük eseri vücuda getirmiştir.), el-Merâsîl, el-Ba's.28
İbn Ebi'd-Dem: İbrahim b. Abdullah (öl. 642/1244), Hamalı, Şâfiî, âlim ve müverrihtir.
Eserleri: Kitâbu't-târih, et-Târîhu'l-Muzafferî, Edebu'l-kâdî, Tedkiku'l-inâye.29
Ebu İsmail Âmirî: Kaffâl'in muasırı, Hanefî kadısıdır. Kaffâl'in vefâtı 314/926 târihinde vukubulmuştur.
Ebu'l-Leys: Nasr b. Muhammed b. Ahmed Semerkandî (öl. 373/983), Hanefî mezhebinin büyük âlimlerinden ve mutasavvıf.
Eserleri: Tefsîru'l-Kur'ân, Büstânü'l-ârifîn, Hizânetü'l-fıkh, Tenbîhu'l-ğâfilîn, Uyûnü'l-mesâil, Muhtelefu'r-rivâye.30
Ebu Nasr: İsim ve vefat târihi zikredilmemiş olmakla beraber, el-Cevâhiru'l-mudiyye'de Ebu Nasr'ın -bu kitapta geçen- ifâdesi aynen nakledilmiştir.31
Kadı Ebu't-Tayyib: Tahir b. Abdullah Taberî (öl. 450/1058), Taberistanlı, Kerh kadılığı yapmıştır, ictihad derecesinde bir şâfiî fakîhtir.
Eserleri: Şerhu-Muhtasari'l-Müzenî (14 cüz).32
Ebu Yusuf: Yakub b. İbrahim b. Habîb (öl. 182/798), Ebu Hanife'nin talebesinden, mutlak müctehid, Mehdî, Hâdî ve Raşîd zamanlarında Bağdad (pây-i taht) kadısı idi, ilk defa kendisine "Kâdı'l-Kudât" unvânı verilmiştir.
Eserleri: el-Harâc, el-Âsâr, en-Nevâdir, Edebu'l-kâdî, el-Cevâmi.33
Emîr: Muhammed b. Muhammed b. Ahmed (öl. 1232/1817), Aslı Mağribli, kendisi Mısır'da doğdu ve el-Ezher'de yetişti, Mâlikî fakihi ve Arapça âlimidir.
Eserleri: el-Mecmû, bunun şerhi Dav'u'ş-şümû, el-İklîl şerhu-Muhtasari-Halîl, Hâşiye alâ Muğni'l-lebîb.34
İbn Emîri'l-Hâcc: Muhammed b. Muhammed (öl. 879/1474), Halebli, Hanefî âlimlerinden, fıkıhta tahkik ve nüfûz ehlindendir.
Eserleri: et-Takrîr ve't-tahbîr (İbn Hümâm'ın, et-Tahrîr isimli usûl kitabının şerhi), Zahîratü'l-kasr fî tefsîri-sûreti'l-asr.35
el-Envâr: Müellifi: Yusuf b. İbrahim Erdebîlî (öl. 799/1397), Azerbaycan'ın Erdebil şehrinden, Şâfiî fakihi.
Kitap: el-Envâr li-ameli'l-ebrâr. Çok vukubulduğu halde muteber kitaplarda bulunmayan mesâili câmidir ve tabedilmiştir.36
Evzâî: Abdurrahman b. Amr (öl. 157/774), Balebek'te doğmuş, Beyrut'da vefat etmiştir. Fıkıh ve zühdde, Şam diyarının imamı idi. Hakem b. Hişâm zamanına kadar Endülüs'te fetva onun reyine göre verilmiştir.
Eserleri: es-Sünen, el-Mesâil.37

F
Fahruddin Razî: Muhammed b. Ömer (öl. 606/1210), zamanının, aklî ve naklî ilimlerde birinci adamıdır, Şâfiî mezhebine mensuptur, Rey'de doğmuş ve Herat'da vefat etmiştir.
Eserlerinden bazıları: Mefâtîhu'l-ğayb (Tefsîr-i kebîr diye anılır.), Meâlimu-usûli'd-dîn, el-Mahsûl fî ilmi'l-usûl, Menâkıbu'l-imâmi'ş-Şâfiî.38
Fenârî: Muhammed b. Hamze (öl. 834/1431); Bursa kadılığı ve Şeyhu'l-İslâmlık makamlarına yücelmiş bir Hanefî usûl ve mantık âlimidir.
Eserleri: Füsûlü'l-bedâyi fî usûli'ş-şerâyi, Şerhu-İsâğûcî, Enmûzecü'l-ulûm.39
el-Fetâvâ'l-i'timâdiyye: Semerkandî fetâvâsı cümlesindendir.
el-Fetâvâ'n-Nesefiyye: Semerkand'ın allâmesi diye anılan Necmüddin Ömer b. Muhammed'e (öl. 537/1142) ait olup bizzat verdiği fetvaları câmidir.40
el-Fetâvâ's-Sayrafiyye (veya es-Sarfiyye): Buharalı Mecdüddin Esad b. Yusuf b. Ali'ye ait olup diğer kitaplarda nadir bulunan mesâili muhtevîdir.41
Fetâvâ's-Semerkandî: Hanefî Muhammed b. Velîd Semerkandî tarafından verilmiş fetvalar. Bu zât, Ebu Abdullah Huseyn b. Muhammed Damiğânî'nin (öl. 478/1085) muâsırıdır.42
el-Fetâvâ's-Sirâciyye: Sirâcüddin Ûşî'ye ait olup (öl. 569/1173) târihinde kaleme alınmıştır. el-Münye'nin başlıca kaynaklarından biridir.43
el-Fetâvâ'z-Zahîriyye: Buharalı Zahîruddin Ebu Bekr Muhammed b. Ahmed'e (öl. 619/1222) aittir. Müellif Hanefî fukahâsından olup Buhara'da muhtesiplik vazifesinde bulunmuştur.44
Fusûlü'l-imâdî: Müellifi: Abdurrahîm b. Ebu Bekr (öl. 651/1253), Semerkand'ın Fergana bölgesindendir, meşhur "el-Hidâye" müellifinin torunu olup bu da dedesi gibi Hanefî fukahâsındandır.
Kitap: Bir ismi de "Fusûlü'l-ihkâm liusûli'l-ahkâm" olan eser on bölümdür ve muâmelâta aittir.45

H
İbn Hacer Heytemî: Ahmed b. Muhammed b. Ali (öl. 974/1567), Mısırlı, çok yönlü Şâfiî âlimlerindendir, el-Ezher'de yetişmiştir.
Eserleri: es-Savâiku'l-muhrika, Tuhfetü'l-muhtâc li-şerhi'l-Minhâc, el-Hayrâtü'l-hisân fî menâkıbi-Ebî-Hanîfete'n-Nu'mân.46
İbn Hâcib: Cemâlüddin Osman b. Ömer (öl. 646/1249), Mâlikî fukahasından ve Arapça âlimi, Mısırlı'dır, kürd bir aileden gelmiştir.
Eserleri: el-Kâfiye, eş-Şâfiye, Muhtasaru'l-fıkh (60 kitâbın özetidir.), Münteha's-sûl ve bunun muhtasarı, Câmiu'l-ümmehât.47
Hâfızuddin Nesefî: Ebu'l-Berakât Abdullah b. Ahmed (öl. 710/1310), Isfahanlı, Hanefî, fakih ve müfessir.
Eserleri: Medârikü't-Tenzîl (tefsîr), Kenzü'd-dekâkık (fıkh), el-Menâr (usûl), el-Vâfî, el-Musaffâ.48
Hâkim: Muhammed b. Abdullah b. Hamdeveyh (öl. 405/1014), Nisâbûrlu, büyük hadis hâfız ve musannifi, iki bin üstaddan hadis öğrenmiş ve bir müddet Nisâbûr kadılığı vazifesinde bulunmuştur (359/970), bin beşyüz kadar eseri vardır.
Eserlerinden bazıları: Târîhu Nisâbûr, el-Müstedrek ale's-Sahîhayn (dört büyük cilt), es-Sahih, Ma'rifetü-usûli'l-hadîs.49
Halvânî: Abdulaziz b. Ahmed (öl. 448/1056), zamanında Buhâra'da ehl-i rey'in imâmı durumunda idi.
Eserleri: el-Mebsût, en-Nevâdir, el-Fetâvâ, Şerhu-edebi'l-kâdî li-Ebî-Yûsuf.50
el-Hâniyye: (Fetâvâ Kâdihân); müellifi: Fahruddin Hasen b. Mansur (öl. 592/1196), Ferganalı, Hanefî fakîhi.
Kitap: Çok vuku bulan mesâili câmi olup el-Hindiyye ile beraber tabedilmiştir. (Bulak, 1311)51
Hasen b. Ziyâd Lu'lülî (öl. 204/819), Ebu Hanife'nin yetiştirdiği müctehidlerden birisi olup 194 târihinde Kûfe kadısı olmuştur.
Eserleri: Edebu'l-kâdî, Maâni'l-îmân, el-Harâc, el-Ferâiz.52
Hassâf: Ahmed b. Ömer Şeybânî (öl. 261/857), fıkıh ve ferâizde üstâz, elinin emeğiyle geçinirdi, Bağdâd'da vefat etmiştir.
Eserleri: Ahkâmu'l-evkâf, el-Hiyel, Edebu'l-kâdî, el-Harâc.53
İbn Hazm: Ali b. Ahmed b. Said (öl. 456/1062), Kurtuba doğumlu, zamanında Endülüs'ün en âlim kişisiydi. Zâhiriyye mezhebinin rükümlerinden biridir, vezir iken bundan vazgeçmiş, hayatını ilim ve te'lîfe vermiştir.
Eserleri: el-Fisal fi'l-mileli ve'l-ehvâl ve'n-nihal, Cemheratü'l-ensâb, el-İhkâm fî usûli'l-ahkâm (fıkıh usûlü), el-Muhallâ.54
Hindüvânî: Ebu Cafer Muhammed b. Abdullah (öl. 362/973), küçük Ebu Hanife lâkabıyla anılan Buharalı bir fakihtir.
Eserleri: Şerhu edebi'l-kâdî li-Ebî Yûsuf, el-Fevâidu'l-fıkhıyye, Keşfu'l-ğavâmıd.55
Hızânetü'l-müftîn: Müellifi: Huseyn b. Muhammed Semerkandî (veya Sem'ânî), sekizinci hicrî asırda vefat etmiştir.
Kitap: Hızânetü'l-müftîn fi'l-fürû; muhtâr olan rivâyet ve hükümleri muhtevîdir.56
Hızânetü'r-rivâyât: Müellifi: Kadı Ceken, Hindistanlı, Hanefi fakîh.
Kitap: Hızânetü'r-rivâyât fi'l-fürû; müellif bu kıymetli rivâyetleri toplamak için bir ömür harcadığını söylemektedir.57
Hulâsatü't-tahkîk: Müellifi: Abdulğani b. İsmail Nâblüsî (öl. 1143/1731), Hanefî, âlim ve şâir.58
Kitap: Hulâsatü't-tahkîk fî hükmi't-taklîdi ve't-telfîk, bir nüshası, Süleymâniye ktp. Çelebi Abdullah kısmı, 285/2 numarada kayıtlıdır. Tercemesini bu kitapta sunduğumuz el-Kavlu's-sedîd'in başına koyduğumuz açıklamada bu risâlenin muhtevasını da özetledik.
Hurukât: Cüheyne beldesinde bir yerin adıdır. Üsâme b. Zeyd "Hurukât seriyyesi"nde "Lâ ilâhe illallah..." diyen birisini öldürmüş idi. Bilâhare Hz. Peygamber (s.a.) niçin öldürdüğünü sorunca, "ölüm korkusundan söyledi" cevabını vermiş, Peygamberimiz de "Kalbini mi yardın, ne biliyorsun" buyurmuşlardır.59
İbn Hümâm Kemâlüddin Muhammed b. Abdulvâhid (öl. 861/1457) Sivas asıllı bir ailenin çocuğu olarak İskenderiye'de doğmuş, Kahire'de yerleşmiştir. İctihâd derecesine erişmiş bir Hanefî fakîhi; kelâm, tefsîr, ferâiz, hesap, dil, mantık ve mûsıkî âlimidir.
Eserleri: Fethu'l-kadîr (Hidâye şerhi, 6 cilt), et-Tahrîr (usûl), el-Müsâyera (kelâm).60

İ
İbrahim b. Rustüm Mervezî (öl. 211/826), İmam Muhammed'in talebesinden olup hocasından "en-Nevâdir fi'l-fıkh"ı yazmıştır.61
İbn İmâmi'l-Kâmiliyye: Muhammed b. Muhammed b. Abdurrahman (öl. 874/1470), Kahireli bir şâfiî fakîh olup, babası gibi kendisi de el-Kâmiliyye medresesinin imâmı idi.
Eserleri: Tabakâtü'l-eşâira, Şerhu-Muhtasari-İbn Hâcib, İtmâmu-Teysîri'l-vüsûl ilâ Minhâci'l-usûl.62
İmtâ: Müellifi: Ahmed b. Muhammed Kastallânî (öl. 923/1517), Mısırlı, şâfiî ulemâsından.
Kitap: İmtâu'l-esmâ'ı ve'l-ebsar.63
İsnevî: Abdurrahim b. Hasen (öl. 772/1370), Şâfiî, fıkıh, usûl ve Arapça âlimi, muhtesiplik ve beytü'l-mâl vekilliği vazifelerinde bulunmuş, Kahire'de vefat etmiştir.
Eserleri: el-Hidâye ilâ evhâmi'l-kifâye, el-Eşbâh ve'n-nezâir, Nihâyetü's-sûl Şerhu-Minhaci'l-usûl, Tahrîcü'l-furû ale'l-usûl.64
İzzüddin Abdülaziz b. Abdusselâm (öl. 660/1262), Sultânu'l-ulemâ lâkabiyle anılan, ictihad mertebesinde bir Şâfiî fakîhtir, Şâm'da doğmuş, Mısır'da vefat etmiştir.
Eserleri: et-Tefsîru'l-kebîr, el-İlmâm fî edilleti'l-ahkâm, Kavâidu'ş-şeria, el-Fetâvâ, Risâle fi't-tasavvuf.65

K
el-Kâfî: Müellifi: el-Hâkimü'ş-şehîd Muhammed b. Muhammed (öl. 334/945), büyük bir Hanefî fakîhtir.
Kitap: el-Kâfî fî fürûi'l-hanefiyye; İmam Muhammed'in fıkıh kitaplarını muhtevi olup Serahsî tarafından "el-Mebsût" adıyla şerhedilmiştir.66
Kerhî: Ebu'l-Hasen Ubeydullah b. Huseyn (öl. 340/952), mezhebde müctehid derecesinde bir hanefî fakîhidir.
Eserleri: Risâle fi'l-usûl, Şerhu'l-Câmii's-sağîr, Şerhu'l-câmii'l-kebîr.67
Keşfü'l-kınâ: Müellifi: Abdurrahman Mahallî (öl. 1098/1687), Şâfiî fukahâsından.
Kitap: Keşfü'l-kınâ an metni ve şerhi-Ebî-Şücâ; Şâfiî fıkhına dâirdir.68
Keyâ Herîsî (el-Herâsî): Ali b. Muhammed (öl. 504/1110), aslı Taberistanlı, kendisi Bağdâd'da vefat etmiş, ictihad derecesinde bir Şâfiî fakihtir.
Eserleri: Ahkâmu'l-Kur'an, Ta'lîk fi'l-usûl, Şifâu'l-müsterşidin fî mebâhisi'l-müctehidîn'dir.69
Kâdîhân: Hâniyye maddesinde kısa terceme-i hâli verilmiş bulunan Kâdîhân'ın diğer eserleri şunlardır: el-Emâlî, el-Vâkıât, Şerhu'z-Ziyâdât, Ş. el-Câmii's-sağîr, Ş.(*) Edebi'l-kâdî li'l-Hassâf.70
Kâdî Huseyn b. Muhammed Mervürrûzî (öl. 462/1070), mutlak müctehid mertebesinde Şâfiî'ye mensup büyük bir fakihtir.
Eseri: et-Ta'lîka (fıkıh mevzûundadır).71
Kaffâl: Muhammed b. Ali (öl. 336/947), Taşkentli, Şâfiî'ye mensup, mutlak müctehid, hadis, lüğat ve edebiyat âlimidir.
Eserleri: Usûlü'l-fıkh, Mehâsinü'ş-şerîa, Ş. Risâleti'ş-Şâfiî.72
Karâfî Ebu'l-Abbas Ahmed b. İdris (öl. 684/1280), Mısırlı, İmam Mâlik'e mensup büyük fakihtir.
Eserleri: Envâru'l-bürûk fî envâi'l-fürûk, el-İhkâm fî temyîzi'l-fetâvâ ani'l-ahkâm, ez-Zahîra (Mâlikî fıkhı), Ş. Tenkîhi'l-füsûl.73

L
Lekânî: İbrahim b. İbrahim b. Hasen (öl. 1041/1631), Mısırlı, Mâlikî, mutasavvıf ve fakîh.
Eserleri: Cevheratü't-tevhîd, Hâşiye alâ Muhtasari-Halîl, Neşru'l-mesâir..., Kadâu'l-vatar.74

M
Mâlik: İmam Ebu Abdullah Mâlik b. Enes b. Mâlik Asbahî (öl. 179/795), Medine imamı, meşhur dört mezhep imamlarından biri, fazilet, cesaret ve takvâsı ile meşhur.
Eserleri: el-Muvatta (hadis ve fıkıh), Resâil fi'l-va'z, fi'l-mesâil, fi'r-raddi ale'l-kaderiyye.75
Ma'mer b. Râşid b. Ebu Amr (öl. 153/770), Basra'da doğmuş, Yemen'e yerleşmiş, mutemet bir hadis hâfızı ve fakihtir. Yemen'de ilk hadis musannifi kendisidir.76
Mâverdî: Ebu'l-Hasen Ali b. Muhammed (öl. 450/1058), Basra'da doğmuş, Bağdad'a yerleşmiş bir Şâfiî fakîhtir. İctihad derecesini ve Kâdı'l-kudât'lık makamını ihrâz eylemiştir. Kendisinin-itikadî bakımdan-Mu'tezileye mâil olduğu söylenir.
Eserleri: Edebu'd-dünyâ ve'd-dîn, el-Ahkâmü's-sultâniyye, el-Hâvî (şâfiî fıkhı), Nasîhatü'l-mülûk, A'lâmü'n-nübüvve.77
Meâlimü's-sünen: Müellifi: el-Beyhakî maddesinde zikredilen Ahmed b. Huseyn.
Kitap: Hadis mevzuunda olup, Fahruddin İsa b. İbrahim (öl. 746/1345) tarafından ihtisar edilmiştir.78
el-Mebsût: Müellifi: "Serahsî" maddesinde zikredilmiştir.
Kitap: Hanefî fıkhına ait olup önemli bir kısmını, Özkent (Fergana) da, zindanda iken talebelerine imlâ ettirmiştir. Eser otuz cilt olarak basılmıştır.79
Mehâmilî: Ahmed b. Muhammed b. Ahmed (öl. 415/1024), Bağdâdlı, Şâfiî fukahâsındandır.
Eserleri: et-Tecrîd fi'l-fürû, Lübâdü'l-fıkh, el-Mecmû, el-Mukni.80
Menâkıbu Ahmed: Ahmed b. Hanbel'in menakıbı üzerine eskilerden dört müellefin eseri meşhurdur:
1. Ebu'l-Ferac Abdurrahman b. Ali Cevzî (öl. 597/1201).
2. Ahmed b. Huseyn Beyhakî (öl. 458/1066).
3. Abdullah b. Muhammed Herevî (öl. 481/1088).
4. Muhammed b. Nasır Fârısî (öl. 505/1111).81
Molla Hüsrev: Muhammed b. Ferâmûz (öl. 885/1480), Hanefî, fakîh ve âlim. Fâtih zamanında Bursa müderrisi ve İstanbul kadısı olmuştur.
Eserleri: Düraru'l-hukkâm fî şerhi-ğurari'l-ahkâm, Mirkâtü'l-vüsûl ilâ ilmi'l-usûl.82
el-Muhît: Müellifi: Burhanuddin Mahmud b. Tacüddin Ahmed (öl. 619/1219), müctehid fi'l-mesâil derecesinde bir hanefî fakîhi.
Kitap: el-Muhîtu'l-bürhânî fi'l-fıkhı'n-nu'mânî; hanefî fıkhına dâir kırk ciltlik muazzam bir eserdir. Aynı müellif bunu ez-Zahîra adıyla ihtisâr etmiştir.83
Muzmerât: Müellifi: Yusuf b. Ömer Kâdûrî (öl. 832/1429).
Kitap: Câmiu'l-muzmerât ve'l-müşkilât; Muhtasaru'l-Kudûrî şerhi olup, önemli bir mukaddimeyi muhtevîdir.84
el-Mücerred: Bu isimle anılan üç fıkıh kitabı vardır; müellifleri:
1. Züfer b. Huzeyl (öl. 158/775), Hanefî.
2. Ebu'l-Kasım İsmail b. Huseyn Beyhakî (öl. 402/ 1011), Hanefî.
3. Ebu'l-Feth Selim b. Eyyub Râzî (öl. 447/1055), Şâfiî.85
Münâvî: Muhammed Abdurrauf b. Tâculârifin (öl. 1031/1622), Kahireli, Şâfiî fukaha ve âlimlerinden olup seksen kadar eser yazmıştır.
Eserlerinden bazıları: Künûzü'l-hakâık (hadîs), Feydu'l-kadîr (Süyûtî'nin el-Camiu's-sağîr'inin şerhi), Ş. eş-Şemâil, el-Kevâkibu'd-dürriyye (terâcim), Târîhu'l-hulefâ.86
Münyetü'l-musallî ve ğunyetü'l-mübtedî: Müellifi: Muhammed b. Muhammed Sedîduddin Kâşgarî (öl. 705/1305), Hanefî fukahasındandır. Yine Hanefîlerden İbrahil Halebî (öl. 956/1549) tarafından "Buğyetü'l-mütehallî..." adıyle mezkür eser şerhedilmiştir. Hanefî fıkhına âit olan bu kitap çok tutulmuş ve medreselerde okutulmuştur.87
Müslim: Müslim b. Haccâc b. Müslim (öl. 261/875), Nisâbûr'da doğmuş, hadis tahsili için yaptığı uzun seyahatlardan sonra yine doğduğu yerde vefat etmiştir. Meşhur el-Kütübü's-sitte müelliflerinin ikincisidir. "Sahîh"ini on beş senede yazmış ve bu eserde on iki bin kadar mevsûk hadis toplamıştır.
Diğer bazı eserleri: el-Müsnedü'l-kebîr, el-Câmi, el-Esmâ ve'l-künâ, et-Tabakât.88
Müzenî: İsmail b. Yahya (öl. 264/878), İmam Şâfiî'nin talebesinden, mutlak müctehid bir fakihtir ve Mısır'lıdır.
Eserleri: el-Câmiu'l-kebîr, el-Câmiu's-sağir, el-Muhtasar.89

N
en-Nevâdir: Müellifi: Musa b. Süleyman Cevzecânî (öl. 200/815), Bağdadlı, Hanefî fukahasındandır.
Kitap: Nivâdiru'l-fetâvâ.90
Nevevî: Ebu Zekeriyya Yahya b. Şeref (öl. 676/1277), Suriye'nin Nevâ kasabasında doğmuş ve orada vefat etmiş, Şâfiî, ictihad derecesinde bir allâmedir, birçok kıymetli eseri vardır.
Eserleri: Tehzîbu'l-esmâ ve'l-lûğat, Minhâcü't-tâlibîn, el-Minhâc fî şerhi sahîhi Müslim, et-Takrîb ve't-teysîr, el-Ezkâr, Riyâzu's-sâlihîn.91
İbn Nüceym: Zeynüddin b. İbrahim b. Muhammed (öl. 970/1563), Mısırlı, Hanefî, muhakkık bir fakih ve âlimdir.
Eserleri: el-Eşbâh ve'n-nezâir, el-Bahru'r-râık fî ş. Kenzi'd-dekâîk, er-Resâil, el-Fetâvâ.92
Nisâb: Müellifi: Tâhir b. Ahmed Buhârî (öl. 542/1147), muhakkık Hanefî fukahâsındandır.
Kitap: Nisâbu'l-fakîh (veya ...el-fukahâ); fetâvâ kitâbıdır.93

O
Osman Zeylaî: Osman b. Ali ez-Zeylaî (öl. 743/1343), Kahireli, Hanefî fakih.
Eserleri: Tebyînu'l-hakâık fî ş. Kenzi'd-dekâık, Ş. el-Câmiu'l-kebîr, Berakâtü'l-kelâm alâ ahâdîsi'l-ahkâm.94

P
Pezdevî: Fahru'l-İslâm Ali b. Muhammed (öl. 483/1090), Semerkandlı, müctehid fi'l-mezheb derecesinde bir Hanefî fakîhdir.
Eserleri: el-Mebsût, Kenzü'l-vüsûl (Usûlü'l-Pezdevî), Tefsîru'l-Kur'ân (büyük bir eserdir), Gınâu'l-fukahâ.95

R
Râfiî: Abdulkerim b. Muhammed (öl. 623/1226), Kazvinli büyük bir Şafiî fakihtir.
Eserleri: el-Muharrar (fıkıh), Fethu'l-azîz fî ş. el-vecîz li'l-Ğazzâlî, Ş. Müsnedi'ş-Şâfiî.96
İbn Raslân: bk. Bulkınî.
Ravzatü'l-ulemâi'z-zendûstiyye: Müellifi: Huseyn b. Yahya Zendüveystî, (öl. 400/1009), civarında.
Kitap: Ravzatü'l-ulemâ; ahkâm ve mecâlis kitâbıdır.97
Remlî: Üç meşhur Remlî vardır; bunların ikisi baba-oğuldur:
1. Baba: Şihâbüddin Ahmed b. Hamze (öl. 937/1550), Mısırlı, Şâfiî fakîhi.
Eserleri: el-Fetâvâ, Fethu'l-cevâd.98
2. Oğul: Şemsüddin Muhammed b. Ahmed (öl. 1004/1590), zamanında Mısır'ın müftüsü olarak kendini kabul ettirmiş bir zâttır.
Eserleri: Ğâyetü'l-beyân fî ş.... Zübedi İbn Raslân, Nihâyetü'l-muhtâc ilâ ş. el-Minhâc, el-Fetâvâ.99
3. Hayruddin Remlî (öl. 1081/1670), Ebu's-Suûd derecesinde bir Hanefî fakîhtir. Önce Şâfiî mezhebini tahsil ederken ağabeyi Hanefî mezhebine intikal etmesini istemiş, Hayruddin de bir kâğıt yazıp İmam Şâfiî'nin kabri üzerine bırakarak izin istemiştir. Rüyâsında Şâfiî'nin "Hepimiz doğru yol üzerindeyiz" demesi üzerine Hanefî mezhebine intikal etmiştir.
Eserleri: el-Kenz, el-Eşbâh ve'n-nezâir, el-Bahru'r-râık üzerine hâşiyeler, el-Fetâvâ.100
Ruyânî: Fahru'l-İslâm Abdulvahid b. İsmail (öl. 502/1108), Taberistanlı büyük bir Şâfiî fakihtir. Âmül'de, İsmaililer tarafından katledilmiştir.
Eserleri: Bahru'l-mezheb, Menâsîsu'l-İmami'ş-Şâfiî, el-Kâfî.101
S
Sadru'ş-Şehîd: Hüsâmüddin Ömer b. Abdulaziz (öl. 536/ 1141), Horasanlı, Buhara'da medfûn, Hanefî bir fakihtir.
Eserleri: el-Fetâvâ, el-Vâkıât, Ş. Edebi'l-kâdî li'l-Hassâf, Ş. el-Câmiu's-sağîr.102
Sadru'ş-Şerîati'l-Asğar: Ubeydullah b. Mesud (öl. 747/1346), hikmet, tabiat, din, usûl ve fıkıh âlimi, Hanefî, Buharâ'da vefat etmiştir.
Eserleri: Ta'dîlu'l-ulûm, et-Tenkîh, bunun şerhi et-Tevdîh, Ş. el-Vikâye.103
Saîd b. Müseyyeb b. Hazn (öl. 94/713), tâbiûnun ulusu, yedi Medine fukahasından biri, hadis, fıkıh ilimleriyle zühd ve takvâ faziletlerini şahsında cemetmiş bir İslam büyüğü, Medine'de vefat etmiştir.104
İbn Sem'ânî: Bu nisbetle meşhur, baba, oğul ve torun olmak üzere üç zât vardır:
1. Baba: Mansur b. Muhammed (öl. 489/1096), Mervli, önce Hanefî, sonra Şâfiî mezhebinden fakih, müfessir ve hadis âlimidir.
Eserleri: Tefsîru's-Sem'ânî (üç cilt), el-İntisâr li-ashâbi'l-hadis, el-Kavâtı (usûl), el-Minhâc li-ehli's-sünne.105
2. Oğul: Muhammed b. Mansûr (öl. 510/116), Şâfiî, fakîh, muhaddis ve vâız.
Eserleri: el-Emâlî.106
3. Torun: Abdulkerim b. Muhammed (öl. 562/1167), seyyah, târihçi ve muhaddis.
Eserleri: el-Ensâb, Tarîhu-Merv (20 cilt), el-Emâ'î.107
Serahsî: Şemsü'l-Eimme Ebu Bekr Muhammed b. Ahmed b. Sehl (öl. 483/1090), Horasanlı, müctehid fi'l-mezheb derecesinde bir Hanefî fakih ve kadı.
Eserleri: el-Mebsût (matbuu otuz cilt), Ş. el-Câmii'l-kebîr, Ş. es-Siyeri'l-kebîr, el-Usûl, Ş. Muhtasari't-Tahâvî.108
Sevrî: Süfyan b. Said (öl. 161/778), Kûfeli, hadîste (emîru'l-müminîn), etbâı devam etmemiş müstakıl bir mezhep sahibi, büyük âlim.
Eserleri: el-Câmiu's-sağîr (hadîs), el-Ferâiz.109
Sirâcüddin Kâriu'l-hidâye: Ömer b. Ali (öl. 829/1420), Kahireli, Hanefî fukahâsından meşhur el-Hidaye'yi ezberden takrir ettiğinden, "Kâriu'l-hidâye" diye anılır, bu eser üzerine bir "Ta'lîk"ı vardır.110

Ş
Şâfiî: Muhammed b. İdris (204/820), Dört Ehl-i sünnet imamından birisi lisân, fıkıh ve hadiste hüccettir.
Eserleri: el-Umm (matbuu yedi cilt), el-Müsned, Ahkâmu'l-Kur'an, es-Sünen, er-Risâle, İhtilâfu'l-hadîs.111
Ebu Şâme: Ebu'l-Kasım Abdurrahmen b. İsmail (öl. 665/1207), tarihçi, muhaddis ve muhakkık bir âlimdir. "Muhtasaru'l-müemmel.." isimli eserinde taklîdi reddetmiştir. Dimaşklı'dır, bir darb neticesi burada vefat etmiştir.
Eserleri: Kitâbu'r-ravdateyn (Salahuddin ve Nureddin devletlerinin târihi), Muhtasaru târihi İbn Asâkir, el-Mürşidu'l-vecîz (ulûmu'l-Kur'ân), el-Bâis (bid'atlar aleyhine).112
Şa'rânî: Abdulvehhab b. Ahmed (öl. 973/1565), Mısırlı, Şâfiî mezhebinden bir mutasavvıf ve âlimdir. Eserlerinin listesi oldukça kabarıktır.
Bazı eserleri: Edebu'l-kudât, ed-Düraru'l-mensûra, el-Mizân, el-Kibrîtü'l-ahmer, Keşfu'l-ğumme (hilâf), Letâifu'l-minen.113
Şîrâzî: Bak. Üstâz.
Ebu Şücâ: Zahîruddin Muhammed b. Ahmed'in hocası, İmam Hasen Mâtûrîdî ve Ali b. Huseyn Suğdî'nin muâsırı olan Ebu Şücâ bir hanefi fakîhtir. Suğdî (461/1069) tarihinde vefat etmiştir.114

T
Tahâvî: Ebu Cafer Ahmed b. Muhammed (öl. 321/933), Mısırlı, Şâfiî iken bilâhare Hanefî mezhebine intikal etmiş ve bu mezhebde ictihad derecesine kadar yükselmiştir.
Eserleri: Ş. Maâni'l-âsâr, Beyânü's-sünne, Müşkilâ'l-âsâr, Ahkâmu'l-Kur'ân, el-Muhtasar.115
Takıyyü'-hısnî: Ebu Bekr b. Muhammed (öl. 839/1435), Şâfiî fukahasındandır.
Eserleri: Telhîsu'l-mühimmât (fıkıh), Ş. et-Tenbîh li'ş-Şirâzî, Ş. el-Câmiu's-sahîh li-Müslim, Ş. Muhtasarı-Ebî-Şücâ, Ş. el-Hidâye.116
Tecnîs ve Mezîd: Müellifi: İmam Bürhanuddin Ali b. Ebu Bekr Merginânî Hanefî (öl. 593/1197).
Kitap: et-Tecnîs ve'l-mezîd ve huve li-ehli'l-fetvâ ğayru-atîd. Mütekaddimûnun temas etmediği mesâile ait fetvâları ihtiva etmektedir.117
Teftâzânî: Sa'duddin Mesud b. Ömer (öl. 793/1390), Arapça, edebiyat, mantık, kelâm ve usûl âlimidir. Horasanlı, Şâfiî ve itikâdî bakımdan Eş'arî mezhebine bağlıdır.
Eserleri: Tehzîbu'l-mantık, el-Mutavvel, el-Muhtasar, Mekâsıdü't-tâlibîn ve bunun şerhi, Ş. Akâidi'n-nesefiyye, et-Telvîh.118
İbn Teymiyye: Takıyyüddîn Ahmed b. Abdulhalim (öl. 728/1328), bu zâtın geniş terceme-i hâli, kitapta (risâlesinin başında) zikredilmiştir.
Tezkiratü'l-ıhvân: Müellifi Abdulkadir b. Muhammed Nuaymî (öl. 927/1521), tarihçi ve muhaddis, Şâfiî mezhebindendir.
Kitap: Tezkiratü'l-ıhvân fî havâdisi'z-zemân.119
Tirmizî: Ebu İsa Muhammed b. İsa (öl. 279/892), el-Kütübü's-sitte müelliflerinden birisi, Ceyhun üzerinde kâin Tirmizli, Buhârî'nin talebesindendir.
Eserleri: el-Câmiu'l-kebîr, eş-Şemâil, et-Târih, el-İlel.120

U
Umdetü'l-ahkâm min fetâvâ's-sofiyye, Müellifi: Fethullah Muhammed b. Eyyub (öl. 666/1267).
Kitap: Umde isimli birkaç kitaptan mürekkep ve ehl-i tasavvufa ait mesâili câmidir.121

Ü
Üstâz: Ebu İshak İbrahim b. Muhammed Şîrâzî (öl. 476/1083), Firûzâbâd'da doğdu, Şirâz'a geçti, burada başladığı tahsili Basra ve Bağdad'da ikmâl etti. Kendisi ictihad derecesine varmış bir şâfiî fakihidir.
Eserleri: el-Mühezzeb, Tabakâtü'l-fukahâ, el-Lüma (usûl), et-Tenbîh.122
Z
Zâhidî: Necmüddin Muhtar b. Mahmud (öl. 658/1260), Harezmli, Hanefî fukahâsındandır.
Eserleri: Ş. Muhtasarı'l-Kudûrî, es-Safve (usûl), Kunyetü'l-fetâvâ Ferâiz.123
Zahîruddin kebîr Merğinânî: Ali b. Abdulaziz (öl. 506/1112), Hanefî fukahâsındandır.
Eserleri: Akdıyetü'r-Rasûl, Menâkıbu'l-İmâmi'l-a'zam.124
Zehâir: Bu isim ile, fıkıh sahasında üç müellifin eseri meşhurdur:
1. İbrahim b. Müslim (Fakîh-i sultân), Şâfiî fakih (öl. 518/1124).
2. Mücellâ b. Cemî (öl. 550/1155), Şâfiî fakihi.
3. Abdulber b. Muhammed b. Şihna (öl. 921/1515), Hanefi fakîhi.125
Zemahşerî: Mahmud b. Ömer (öl. 538/1143), Hârezmli, tefsir, lûğat, edebiyat, din sahalarında üstad ve muhakkık bir âlimdir. İtikadda Mu'tezile mezhebini iltizam etmiştir.
Eserleri: el-Keşşâf (tefsir), Esâsü'l-belâğa (lûğat), el-Mufassal, Mukaddimetü'l-edeb, el-Fâık.126
Zenâti: Yahya Zenâtî: Yedinci asırda yaşamış bir Mâlikî fakihtir.
Zerkeşî: Bedruddin Muhammed b. Behâdür (öl. 794/1392), Türk asıllı, Mısır'da doğmuş bir Şâfiî fakîhtir.
Eserleri: el-İcâbe... el-Bahru'l-muhît, ed-Dîbâc fî tavdîhi'l-Minhâc.127
Zeylâî: bk. Osmân Zeylaî.
İbn Ziyâd: bk. Abdurrahman
Züfer: Züfer b. Huzeyl (öl. 158/775), Ebu Hanife'nin talebesinden128 olup büyük bir müctehiddir. Aslı Isfahanlı'dır, Basra'da vefat etmiştir.



1. Sıddîk Hasen Hân, Ebcedu'l-ulûm, Pehüpâl, 1296, s. 905; Serkis, Mucemü'l-matbûât, Mısır, 1928, s. 595.
2. Ziriklî, el-A'lâm, IV, 83; Brock. Sp. II, 555.
3. İbn Hacer, Tehzîbü't-tehzîb, Haydarâbâd, 1325, VI, s. 310.
4. Serkis, ag. esr. (adı geçen eser), s. 150-154.
5. İbn Hacer, ag. esr., V, 60.
6. İbn Kesîr, el-Bidâye ve'n-nihâye, Mısır, 1351-58, X. 325.
7. Ziriklî, ag. esr., V, 153.
8. Şevkânî, el-Bedru't-tâli..., Kahire, 1348, I, 87; Ziriklî ag. esr., I, 173.
9. Kâtip Çelebî, Keşfü'z-zunûn, İstanbul, 1941-43, I, 615, II, 1224.
10. İbn Hıllikân, Vefeyâtü'l-a'yân, Mısır, 1367, I, 145.
11. Serkis, Mu'cem, II, 1540.
12. İbn Hacer, el-İsâbe fî temyîzi esmâi's-sahâbe, Mısır, 1939, IV, 244.
13. Ziriklî, el-A'lâm, VII, 75.
14. a. esr. (aynı eser), II, 117.
15. İbnü's-Sübkî, Tabakatü'ş-şâfiiyyeti'l-kübrâ, nşr. et-Tanâhî ve rufakâhu, Mısır, el-Halebî, 1964, IV, 8-16.
16. Serkis, Mi'cem, C. I, s. 555; Ziriklî, el-A'lâm, C. VII, s. 274.
17. İbn Hacer, Tehzîb, C. IX, s. 47, Serkis, Mu'cem, C. I s. 534.
18. İbn Fehd, Lâhzu'l-elhâz, Dimaşk, 1347, s. 206; Süyûtî, Husnü'l-muhâdara, Mısır, 1321, C. I, s. 150.
19. Lüknevî, el-Fevâidu'l-behiyye, Mısır, 1324, s. 141.
20. Süyûtî, ag. esr., ı, 150.
21. Kâtip Çelebî, Keşf, I, 615.
22. İbnü's-Sübkî, Tabakât, III, 33.
23. İbn Hacer, Tehzîb, V, 284.
24. Serkis, Mu'cem, I, 875.
25. Abdulkâdir Kuraşî, el-Cevâhiru'l-mudiyye fî tabakâti'l-hanefiyye, Haydarâbâd, 1332, I, 84.
26. İbn Kesîr, el-Bidâye ve'n-nihâye, II, 12; ibn Sübkî, ag. esr., IV, 61.
27. Ziriklî, el-A'lâm, IX, 4.
28. Zehebî, Tezkiratü'l-huffâz, Haydarâbâd, 1955-58, II, 152.
29. el-İmâdî, Şezerâtü'z-zeheb, V, 213.
30. Lüknevî, el-Fevâid, s. 220; Kuraşî, el-Cevâhir, II, 196.
31. II, 269.
32. Şîrâzî, Tabakâtü'l-fukahâ, Beyrut, 1970, s. 127.
33. Kuraşî, el-Cevâhir, II, 220; İbn Kesîr, el-Bidâye ve'n-nihâye, X. 180.
34. Serkis, Mu'cem, I, 473.
35. Ziriklî, el-A'lâm, VII, 278.
36. a. esr., IX, 282; K. Çelebî, Keşf, I, 195.
37. İbn Hallîkân, Vefeyât, I, 275.
38. Ziriklî, ag. esr., VII, 203.
39. Bursalı Tâhir, Osmanlı Müellifleri, İstanbul 1333, I, 390.
40. K. Çelebî, Keşf, II, 1230.
41. a. esr., II, 1225.
42. a. esr., II, 1224. Dâmigânî için bak. Kuraşî, el-Cevâhir, II, 141.
43. K. Çelebî, Keşf, II, 1224.
44. a. esr., II, 1226.
45. a. esr., II, 1270.
46. Muhibbî, Hulâsatü'l-eser, Mısır, 1284, II, 166.
47. İbn Hallîkân, Vefeyât, I, 314;; Ziriklî, el-A'lâm, IV, 374.
48. Lüknevî, el-Fevâid, s. 101; Kuraşî, el-Cevâhir, I, 270.
49. İbn Sübkî, Tabakât, IV, 158-171.
50. Lüknevî, ag. esr., s. 95; Kuraşî, ag. esr., I, 318.
51. Serkis, Mu'cem, I, 498; K. Çelebî, Keşf, II, 1227.
52. Lüknevî, ag. esr., s. 60.
53. Kuraşî, el-Cevâhir, I, 87.
54. Ziriklî, el-A'lâm, V, 59.
55. Bağdâdlı İsmâil Paşa, Hediyyetü'l-ârifin, İstanbul, 1951/55, II, 47.
56. K. Çelebî, Keşf, I, 703.
57. a. esr., I, 702.
58. Murâdî, Silkü'd-dürer, Mısır (Bulak), 1301, III. 30.
59. Müslim, el-Câmiu's-sahîh, nşr. M. Fuâd Abdulbâkî, Mısır, 1955, I, 96.
60. Lüknevî, el-Fevâid, s. 180; Kuraşî, el-Cevâhir, II, 86.
61. İsmâil Paşa, Hediyyetü'l-ârifîn, I, 2.
62. Şevkânî, el-Bedru't-tâlî, II, 244.
63. K. Çelebî, Keşf, I, 166; İsmail Paşa, ag. esr., I, 139.
64. Şevkânî, ag. esr., I, 352.
65. Süyûtî, Husnü'l-muhâdara, I, 142; el-kütübî, Fevâtü'l-vefeyât, Mısır, 1951, I, 594.
66. Serahsî, Mebsût, Mısır, 1324-31, I, 3; K. Çelebî, Keşf II. 1378.
67. Lüknevî, el-Fevâid, s. 107.
68. İsmâil Paşa, Keşfu'z-zunun Zeyli, II, 364.
69. Serkis, Mu'cem, I, 694.
70. Lüknevî, ag., esr., s. 64; Kuraşî, el-Cevâhir, I, 205.
(*) (Ş.): "Şerh"in işâretidir.
71. İbn Sübkî, Tabakât, IV, 356-365.
72. a. esr., III, 200-222.
73. İbn Ferhûn, ed-Dibâcü'l-müzehheb, Mısır, 1351, s. 62-67.
74. İsmail Paşa, Hediyye, I, 30.
75. İbn Ferhûn, ag. esr., s. 17-30.
76. İbn Hacer, Tehzîb, X, 243.
77. İbn Sübkî, Tabakât, V, 267-285.
78. K. Çelebî, Keşf, II, 1726.
79. Mısır, 1324-1331.
80. İsmail Paşa, Hediyye, I, 72.
81. K. Çelebî, Keşf, II, 1836; İsmail Paşa, Keşfu'z-zunûn zeyli, II, 560.
82. Lüknevî, el-Fevâid, s. 184; Serkis, Mu'cem, II, 1790.
83. a. esr., s. 204; Çelebî, Keşf, II, 1619.
84. K. Çelebî, ag. esr., I, 574; II, 1682.
85. K. Çelebî, Keşf, II, 1593.
86. Muhibbî, Hulâsatü'l-eser, 412-416.
87. K. Çelebî, Keşf, II, 1886.
88. İbn Hacer, Tehzîb, X. 126.
89. İbn Sübkî, Tabakât, II, 93-109.
90. İsmâil Paşa, Keşfu'z-zunûn zeyli, II, 681.
91. Zirikli, el-A'lâm, IX, 184/185.
92. Lüknevî, el-Fevâid, s. 134.
93. K. Çelebî, Keşf, II, 1954.
94. Lüknevî, ag., esr., s. 115.
95. Kuraşî, el-Cevâhir, I, 372; Lüknevî, el-Fevâid, s. 124.
96. el-Kütübî, Fevâtü'l-vefeyât, II. 7.
97. K. Çelebî, Keşf, II, 928; İsmail Paşa, Hediyye, I, 307.
98. Ziriklî, el-A'lâm, I, 117.
99. Muhibbî, Hulâsa, III, 342.
100. a. esr., II, 134-139.
101. Ziriklî, el-A'lâm, IV, 324.
102. Kuraşî, el-Cevâhir, I, 391; Lüknevî, el-Fevâid, s. 149.
103. Lüknevî, ag. esr., s. 109.
104. İbn Sa'd, Tabakât, Beyrût, 1960, V, 119.
105. Ziriklî, ag. esr., VIII, 243-244.
106. a. esr., VII, 332.
107. a. esr., IV, 179.
108. Kuraşî, Cevâhir, II, 28; Lüknevî, el-Fevâid, s. 158.
109. İbn Hacer, Tehzîb, IV, 111; eş-Şîrâzî, Tabakât, s. 84.
110. K. Çelebî, Keşf, II, 2034.
111. İbn Hacer, ag. esr., IX, 25; İbn Kesîr, el-Bidâye ve'n-nihâye, X, 25.
112. İbn Kesîr, ag. esr., XIII, 250.
113. Ziriklî, el-A'lâm, IV, 331-332.
114. Kuraşî, el-Cevâhir, II, 254.
115. Lüknevî, Fevâid, s. 31; İbn Kesîr, el-Bidâye ve'n-nihâle, XI, 174.
116. İsmail Paşa, Hediyye, I, 136.
117. K. Çelebî, Keşf, I, 352.
118. Süyûtî, Buğyetü'l-vuât, Kahire, 1964. II, 285.
119. İsmâil Paşa, Keşfu'z-zunûn zeyli, II, 272.
120. İbn Hacer, Tehzîb, IX, 387.
121. K. Çelebî, Keşf, II, 1225.
122. İbn Sübkî, Tabakât, IV, 215.
123. İsmail Paşa, Hediyye, I, 423.
124. a. esr., I, 695.
125. K. Çelebî, Keşf, I, 821.
126. Ziriklî, el-A'lâm, VIII, 55.
127. İbn Hacer, ed-Düraru'l-kâmine, Kahire, 1966, IV, 17.
128. Kuraşî, el-Cevâhir, I, 243.



Buradaki iki mavi çizgi arası içerik site editörünce konulmuştur ve rastgele çıkmaktadır. İçeriğini onayladığımız anlamına gelmez, dikkatli davranın.

  Şu anda sayfası gösterilen kitap.
Bu Kitapta:
Önceki Başlık
Sonraki Başlık
İçindekiler
Site Sayfaları
Ana Sayfa
Hakkında
Makaleleri
Kitapları
Soru Konuları
Soru Listesi
Hayrettin Karaman`ın Sohbetleri
Şiirleri
Bestelenmiş ve Seslendirilmiş Şiirleri
Bütün site içeriğinin genel kelime indeksi.
Sitede Arama
Hayrettin Karaman'ın Siteye Son Eklenen Yazıları
E-posta
Siteyi Link ve Kaynak Gösterimi
m.HayrettinKaraman.net Mobil-Metin Versiyonu Hakkında

Facebook Sayfası:

Bulunduğunuz Sayfayı:



Sayfa başına gider Siteden rastgele bir sayfa seçer. Hafızadaki önceki sayfaya döner Hafızadaki sonraki sayfaya döner
   
Bu Kitapta: Önceki Başlık Sonraki Başlık İçindekiler